Ο φασισμός δεν ήταν ένα περιθωριακό φαινόμενο του Μεσοπολέμου, αλλά είχε πανευρωπαϊκές διαστάσεις και λίγο έλειψε να επιβληθεί. Βρήκε όμως απήχηση στην Ελλάδα την ίδια εποχή; Ποια κινητήρια πάθη και ποια πολιτικά συναισθήματα διευκόλυναν την ανάπτυξή του; Πώς συνδεόταν η άκρα δεξιά αυτής της περιόδου με την παλαιότερη αντικοινοβουλευτική παράδοση και με τις ιδέες του Περικλή Γιαννόπουλου και του Ίωνα Δραγούμη; Σε ποιό βαθμό παρέπεμπε στον φασισμό το αντιβενιζελικό καθεστώς του 1921-1922, και πώς τον απηχούσαν τα στρατιωτικά κινήματα των επόμενων χρόνων; Για ποιούς λόγους απέτυχε να ριζώσει η άκρα δεξιά τη δεκαετία του 1920, και ποιοι παράγοντες διευκόλυναν την ανάπτυξή της την επόμενη δεκαετία; Πώς αναπτύχθηκαν, τόσο μεταξύ των Φιλελευθέρων όσο και στο αντιβενιζελικό στρατόπεδο, οι φασιστικές τάσεις που εξέφραζαν ο Κονδύλης, ο Πλαστήρας και ο Μεταξάς, και πώς απέσπασαν την πρωτοβουλία κινήσεων από τις δημοκρατικές ομάδες; Η απάντηση σ' όλα αυτά τα ερωτήματα δεν μπορεί παρά να δοθεί σε αντιπαραβολή με τις μορφές που πήρε την ίδια εποχή ο φασισμός στην Ιταλία του Μουσσολίνι και στις μικρές χώρες της Ευρώπης.
Ο Σπύρος Μαρκέτος είναι ιστορικός, διδάσκων στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο.
