"Οι πρόσφυγες και η οδύσσειά τους αντιμετωπίζονται ως προβλήματα που χρήζουν διοικητικής διεκπεραίωσης. Ο συγγραφέας με το βιβλίο του δείχνει ακριβώς το αντίθετο, και αναδεικνύει τις ανθρώπινες πτυχές αυτής της μάλλον άγνωστης μέχρι τώρα ιστορίας. Αυτή την ανθρώπινη διάσταση και τις προσωπικές τραγωδίες τις μαθαίνει, αλλά δεν τις καταγράφει στα υπηρεσιακά του έγγραφα, ο Έλληνας προξενικός υπάλληλος που έχει στήσει το τραπέζι του στους χώρους υποδοχής στον Τσεσμέ στην Τουρκία, με αποτέλεσμα να λανθάνουν της προσοχής του ιστορικού ερευνητή.
Αυτές οι χιλιάδες μαρτυρίες αλλά και οι πληροφορίες παραμένουν αθησαύριστες μέχρι να αναλάβει κάποιος να τις συγκεντρώσει. Στο θέμα αυτό διαπιστώνονται μόνο μεμονωμένες φιλότιμες και κοπιώδεις προσπάθειες όπως αυτή που ένα μέρος της έχει αποτυπωθεί σ' αυτό το βιβλίο.
Οι προφορικές μαρτυρίες για την περίοδο αυτή, γνωστές κυρίως σε τοπικό επίπεδο έχουν αρχίσει με μεγάλη καθυστέρηση να αποτυπώνονται σε γραπτό λόγο. Στις ευάριθμες μελέτες για το θέμα αυτό το βιβλίο του Νάσου Μπράτσου έρχεται να προσθέσει τις πολύτιμες μαρτυρίες αυτών που διέσχισαν το Αιγαίο όχι μόνο για να επιζήσουν αλλά και για να πολεμήσουν..."
Προκόπης Παπαστράτης
