Γραµµένη στο Παρίσι, τους πρώτους ήδη µήνες της αυτοεξορίας του στη Δύση, η "Αιχµάλωτη σκέψη" του Μίλος, µια από τις πιο οξυδερκείς και διεισδυτικές προσεγγίσεις του σταλινισµού, προκάλεσε αρχικά την οργή και την αγανάκτηση πολλών Ευρωπαίων διανοουµένων, οι οποίοι ζούσαν ακόµη τότε τον "µήνα του µέλιτος" µε τη Σοβιετική Ένωση και τα κοµµουνιστικά καθεστώτα της ανατολικής Ευρώπης. Σήµερα, η "Αιχµάλωτη σκέψη" θεωρείται ένα από τα µείζονα έργα καταδίκης του ολοκληρωτισµού, δίπλα στο "Μηδέν και το άπειρο" του Καίσλερ, το "1984" του Όργουελ και το "Μια ηµέρα του Ιβάν Ντενίσοβιτς" του Σολζενίτσιν. Η "Αιχµάλωτη σκέψη" ρίχνει άπλετο φως στον τρόπο µε τον οποίο τα ολοκληρωτικά καθεστώτα κατορθώνουν να επιβάλλουν την απόλυτη κυριαρχία τους στη σκέψη των πολιτών, και των διανοουµένων ειδικότερα, επιστρατεύοντας άλλα µέσα, πέρα από την τροµοκράτηση και τη βία. Ανυποχώρητα υπέρµαχος της πνευµατικής ελευθερίας, ο Μίλος, µε το έργο του αυτό αλλά και γενικότερα, έπαιξε σηµαντικό ρόλο στην πορεία αφύπνισης και αντίστασης των διανοουµένων στον σταλινικό δεσποτισµό, τόσο στην Πολωνία όσο και στις άλλες χώρες του "υπαρκτού σοσιαλισµού". Όπως είχε γράψει ο γνωστός πολιτικός φιλόσοφος σερ Αϊζάια Μπερλίν, η ""Αιχµάλωτη σκέψη" αποδίδει µε µοναδικό τρόπο τα πολιτισµικά συµφραζόµενα του ολοκληρωτισµού".
Ο Czeslaw Milosz (Τσέσουαβ Μίγουος, 1911-2004), κορυφαίος Πολωνός λογοτέχνης, φιλόλογος και λόγιος του εικοστού αιώνα, τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1980. Γεννήθηκε και έζησε τα νεανικά του χρόνια στη Λιθουανία. Στην εποχή του Μεσοπολέμου εμφανίστηκε ως νέος, ταλαντούχος ποιητής και δημοσίευσε τα πρώτα έργα στο Βίλνιους, τότε πολωνικό πνευματικό κέντρο, όπου σπούδασε νομικά και φιλολογία. Στη διάρκεια της ναζιστικής κατοχής, συμμετείχε στον κρυφό, πνευματικό βίο της χώρας. Μετά την απελευθέρωση, εντάχθηκε στο διπλωματικό σώμα της Λαϊκής Δημοκρατίας και υπηρέτησε στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Το 1951 παραιτήθηκε και εγκαταστάθηκε στο Παρίσι ως λόγιος και συγγραφέας, αντιπολιτευόμενος το φιλοσοβιετικό καθεστώς. Την περίοδο 1960-1993 έζησε στις ΗΠΑ και υπήρξε κορυφαίος ειδικός των πολωνικών και σλαβικών γραμμάτων στα αμερικανικά πανεπιστήμια. Το 1980, έτος της λαϊκής αναγέννησης της "Αλληλεγγύης" στην Πολωνία, τιμήθηκε με το Νομπέλ Λογοτεχνίας και το έργο του, μέχρι τότε απαγορευμένο στην Πολωνία, αναγνωρίστηκε δημοσίως. Το 1993 επέστρεψε στην Πολωνία και έζησε την τελευταία του δεκαετία στην Κρακοβία, δραστήριος στο χώρο των γραμμάτων και του πολιτισμού.
