Στο βιβλίο προσεγγίζεται η αρχιτεκτονική των ετών 1890-1914, η οποία δεν έχει επαρκώς μελετηθεί, παρά τη σημασία της, καθώς πρόκειται για το λυκόφως του ιστορισμού και εκλεκτικισμού του 19ου αιώνα και τη χαραυγή της αντιακαδημαϊκής νεωτερικότητας. Η προσέγγιση γίνεται κυρίως μέσα από τη συνεργασία και την ανέκδοτη αλληλογραφία του πρωτοπόρου αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου (Καστοριά 1871-Αθήνα 1939) με τον φιλέλληνα καθηγητή του Josef Durm (Καρλσρούη 1837-1919), η οποία αρχίζει το 1901 και διαρκεί έως την έκρηξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Το περιεχόμενο των επιστολών Durm-Ζάχου θίγει σημαντικά αρχιτεκτονικά, πολεοδομικά, πολιτισμικά και πολιτικά γεγονότα αυτής της εποχής των μεγάλων ζυμώσεων και αλλαγών για τις χώρες των επιστολογράφων. Επιπλέον, το έργο και ο διάλογος των δύο αρχιτεκτόνων άπτονται θεμάτων διαχρονικής αξίας, όπως είναι η πολιτισμική αλληλεπίδραση, το πνεύμα του τόπου (genius loci), η σχέση παράδοσης και νεωτερικότητας, η στερέωση και αναστήλωση ιστορικών μνημείων, τα κριτήρια αξιολόγησης του αρχιτεκτονικού έργου και ο θεσμός των αρχιτεκτονικών διαγωνισμών.
Διακεκριμένος αρχιτέκτων του ιστορισμού, εξέχων ιστορικός της αρχιτεκτονικής, ακάματος μελετητής της ελληνορωμαϊκής αρχαιότητας και της ιταλικής Αναγέννησης και καθηγητής στη φημισμένη Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου της Καρλσρούης επί μισόν αιώνα (1868-1918), ο Durm ανήκει στους τελευταίους ουμανιστές αρχιτέκτονες της Νότιας Γερμανίας. Αντίθετα, η προσωπικότητα και το έργο του Αριστοτέλη Ζάχου εκφράζουν το νέο πνεύμα των αρχών του 20ού αιώνα. Πρωτοπόρος κήρυκας της «επιστροφής στις ρίζες», άοκνος μελετητής της λαϊκής παράδοσης και συλλέκτης έργων της, δεινός σχεδιαστής και φωτογράφος, ο μαθητής του Durm αναδείχτηκε σε μεταρρυθμιστή της ελληνικής αρχιτεκτονικής από τις παραμονές του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τον θάνατό του στα 1939.
Η έκδοση αυτή, με το πλήθος των πρωτογενών στοιχείων και τις 377 εικόνες της, δεν απευθύνεται μόνο στους ειδικούς επιστήμονες, αλλά και σε ένα ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται για τη νεότερη ιστορία της αρχιτεκτονικής, της τέχνης, των ιδεών και του πολιτισμού.
Η Ελένη Φεσσά - Εμμανουήλ γεννήθηκε στον Βόλο το 1943. Είναι απόφοιτος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (1967) και διδάκτωρ αρχιτέκτων της ίδιας Σχολής (1990). Καθηγήτρια στο Τμήμα Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, διδάσκει ιστορία της θεατρικής αρχιτεκτονικής και σκηνογραφίας από το 1994 μέχρι σήμερα. Από το 1980 ασχολείται συστηματικά με την ιστορία της ελληνικής αρχιτεκτονικής του 20ού αιώνα. Περισσότερες από εκατό ερευνητικές και θεωρητικές μελέτες της είναι δημοσιευμένες σε ελληνικά και ξένα επιστημονικά περιοδικά, σε πρακτικά συνεδρίων, σε εγκυκλοπαίδειες και σε συλλογικούς τόμους. Έχει συγγράψει οκτώ επιστημονικές μονογραφίες, από τις οποίες οι σημαντικότερες είναι το δίτομο έργο "Η αρχιτεκτονική του νεοελληνικού θεάτρου 1720-1940 (1994, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών) και οι τρεις δίγλωσσες εκδόσεις (στα ελληνικά και αγγλικά): "Η ιδεολογική κρίση της νεοελληνικής αρχιτεκτονικής, 1827-1940" (1987), "Κτίρια για δημόσια χρήση στη νεότερη Ελλάδα, 1827-1993, (1993, Παπασωτηρίου) και "Δοκίμια για τη νέα ελληνική αρχιτεκτονική (2001, έκδοση με χορηγία του Ιδρύματος Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου). Η τελευταία έκδοση τιμήθηκε με έπαινο της Διεθνούς Ακαδημίας Αρχιτεκτονικής σε διαγωνισμό που διοργανώθηκε στο πλαίσιο της 10ης Διεθνούς Τριενάλε Αρχιτεκτονικής (Σόφια, 2003). Το 1991 διετέλεσε αναπληρωτής Επίτροπος της Ελλάδας στην 5η Διεθνή Έκθεση Αρχιτεκτονικής στην Μπιενάλε της Βενετίας και υπεύθυνη για την έκθεση με τίτλο "Νέα Δημόσια Κτίρια των Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Ν. Βαλσαμάκη και Α. Τομπάζη". Το 2002 επιμελήθηκε επιστημονικά και συνέταξε, σε συνεργασία με την αρχιτέκτονα Τίνα Καραπιπέρη, τα κείμενα της ελληνικής συμμετοχής στο CD-ROM με τίτλο "Η ανακάλυψη της σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο Παρίσι, το Λονδίνο και την Αθήνα. Εικονικές και πραγματικές διαδρομές", το οποίο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης "Culture 2000" από την γαλλική εταιρία ARVHA, την αγγλική εταιρία ATAP και την ελληνική Εταρία Αρχιτεκτονικών και Πολεοδομικών Μελετών "Ομάδα 80" - Σωτήρης Παπαδόπουλος.
