Σ' αυτό το δοκίμιο-έκκληση, υπό τον τίτλο "Για ένα σύνταγμα της Ευρώπης", ο μεγαλύτερος εν ζωή Γερμανός φιλόσοφος, ο Γιούργκεν Χάμπερμας, αναλύει το "κατασκευαστικό λάθος" της Ευρωζώνης και προτείνει λύσεις για την ευρωπαϊκή ενοποίηση, που φαίνεται ότι αποτυγχάνει με θλιβερές συνέπειες για τους λαούς.
Το ερώτημα δεν είναι αν θα διαλυθεί η ΕΕ, αλλά πώς θα αποφευχθεί η παρακμή της ως οράματος και ως νομικής οντότητας: μέσα από τη σημερινή κρίση, οι χώρες-μέλη μπορούν και οφείλουν να αναπτύξουν την οικονομία τους με τέτοιο τρόπο ώστε να αποτραπεί η έκπτωση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και παραλλήλως να συσφιχθεί η σχέση μεταξύ τους. Ο Γερμανός φιλόσοφος διαψεύδει την ιδέα ότι η εθνική κυριαρχία είναι αδύνατη στο πλαίσιο της ΕΕ και τονίζει ότι τα οικουμενικά προβλήματα της εποχής μας απαιτούν οικουμενική αντιμετώπιση.
"Από τη στιγμή που θα δούμε την Ευρωπαϊκή Ένωση σαν να έχει δημιουργηθεί από δύο υποκείμενα με ίσα δικαιώματα και ικανά να δημιουργήσουν σύνταγμα -που να πηγάζει πρωτογενώς εξίσου από τους "πολίτες" και από τους "λαούς" της Ευρώπης- αναγνωρίζουμε την αρχιτεκτονική της υπερεθνικής και συγχρόνως δημοκρατικής συνύπαρξης. Άρα, χρειάζεται να κατανοήσουμε τις συνέπειες της πρωτοφανούς εξέλιξης του ευρωπαϊκού δικαίου τα τελευταία πενήντα χρόνια.
"Οι πολιτικές ελίτ διστάζουν ακόμα μπροστά στο ψηλό εμπόδιο μιας συνταγματικής αλλαγής. Αυτός ο δισταγμός δεν εξηγείται μόνο από τα οπορτουνιστικά συμφέροντα για διατήρηση της εξουσίας, ούτε από την έλλειψη ηγετικής ισχύος. Οι φόβοι που πηγάζουν από οικονομικές αναλύσεις κάνουν τα προβλήματα της Ευρώπης εντονότερα στη συνείδηση των κατοίκων και τους προσδίδουν βαθύτερη υπαρξιακή έννοια από ό,τι άλλοτε. Αυτή την ασυνήθη στάση των πολιτών (δηλαδή το ενδιαφέρον, την έγνοια, τα ερωτηματικά) οι ελίτ της εξουσίας θα έπρεπε να την εκλάβουν ως ευκαιρία και να αναγνωρίσουν τον εξαιρετικό χαρακτήρα της παρούσας κατάστασης. Αλλά οι πολιτικοί έχουν μετατραπεί κι αυτοί προ πολλού σε εκτελεστική ελίτ: δεν είναι προετοιμασμένοι για μια κατάσταση δίχως σύνορα η οποία να ακυρώνει τoν συνήθη δημοσκοπικό-διοικητικό έλεγχο και να απαιτεί πολιτικό τρόπο διαμόρφωσης των νοοτροπιών. [...]"
(Γιούργκεν Χάμπερμας, Σεπτέμβριος 2011)
"Γιούργκεν Χάμπερμας: SOS για την Ευρώπη.
Σε μια στιγμή γενικευμένων αμφιβολιών για το μέλλον του ευρωπαϊκού εγχειρήματος, σε μια περίοδο κλυδωνισμών και αβεβαιοτήτων, ο Χάμπερμας καταθέτει την εμπιστοσύνη του στην Ευρώπη με αφοπλιστική βεβαιότητα... Η αφορμή του Χάμπερμας είναι οι αφόρητες παλινωδίες και ολιγωρίες των Ευρωπαίων ηγετών -με πρώτη την καγκελάριο Μέρκελ- στην έγκαιρη και αποτελεσματική αντιμετώπιση του ελληνικού δράματος και της ευρύτερης κρίσης χρέους στην ευρωζώνη".
(Σπύρος Μοσκόβου, "Το Βήμα", 5-2-2012)
Ο Γιούργκεν Χάμπερμας γεννήθηκε το 1929 στη μικρή πόλη Γκούμερσμπαχ της Γερμανίας. Σπούδασε φιλοσοφία στα Πανεπιστήμια του Γκέτινγκεν και της Βόννης. Βοηθός του Theodor Adorno στο Πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης από το 1956, διαδέχεται τον Max Horkheimer στην έδρα της φιλοσοφίας του ίδιου Πανεπιστημίου το 1964 και ενσαρκώνει τη δεύτερη γενιά της σχολής της Φραγκφούρτης. Διαφοροποιείται ωστόσο από τους δασκάλους του καθώς αρνείται τον πεσιμισμό τους και προσπαθεί με το έργο του να ανανεώσει τη συζήτηση για τη δημοκρατία, το διαφωτισμό και τον κριτικό ορθολογισμό. Παράλληλα με την ερευνητική του δραστηριότητα αρθρογραφεί στον Τύπο και παίρνει θέση σε όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα της εποχής του. Τη δεκαετία του '60 συνδέεται με τους ηγέτες του φοιτητικού κινήματος αλλά συγκρούεται μαζί τους όταν τάσσεται υπέρ του ριζοσπαστικού ρεφορμισμού. Από το 1971 ως το 1982 διευθύνει το Ινστιτούτο Max-Plank των κοινωνικών επιστημών και διδάσκει στα Πανεπιστήμια του Μάρμπουργκ και της Χαϊδελβέργης πλάι στον Gadamer. Το 1982 το Πανεπιστήμιο του Μονάχου αρνείται να τον εκλέξει καθηγητή, ενώ ο Τύπος της δεξιάς εξαπολύει εναντίον του οξύτατη δυσφημιστική εκστρατεία. Το 1983 επανεκλέγεται καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Φραγκφούρτης όπου και διδάσκει μέχρι σήμερα ως ομότιμος καθηγητής. Το 1986 αντιπαρατέθηκε έντονα με τους συντηρητικούς ιστορικούς οι οποίοι θεωρούσαν το ναζισμό ως μια αμυντική απάντηση στην εμφάνιση του κομμουνισμού. Τα τελευταία χρόνια, τόσο με τα βιβλία όσο και με τα άρθρα του, ασχολείται με τη σχέση μεταξύ της οικουμενικότητας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της πολυπολιτισμικότητας, με την κρίση του κράτους-έθνους, την παγκοσμιοποίηση, καθώς και με τα προβλήματα της βιοηθικής, του ρατσισμού, της μετανάστευσης και της ευρωπαϊκής ενοποίησης.
