Πριν από 130 χρόνια η ανάδυση της βουλγαρικής ηγεμονίας ως ρωσικού δορυφόρου έγινε αισθητή στην Αθήνα ως μια απειλή για τα ευρύτερα συμφέροντα του Ελληνισμού. Στο νέο του βιβλίο ο γνωστός βαλκανιολόγος Σπυρίδων Σφέτας, με πρωτογενές υλικό, διαφωτίζει όλο το πλέγμα των ελληνοβουλγαρικών σχέσεων από την εγκατάσταση της ελληνικής διπλωματικής υπηρεσίας στη Σόφια το 1880 μέχρι την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της Βουλγαρίας. Οι διμερείς διακρατικές σχέσεις εξετάζονται με βάση τους ακόλουθους άξονες: 1) τη στάση των δύο κρατών έναντι της Μακεδονίας, 2) την τύχη του ελληνισμού της ανατολικής Ρωμυλίας, 3) τους όρους άρσης του βουλγαρικού σχίσματος και 4) τις εμπορικές ανταλλαγές. Ιδιαίτερη σημασία αποδίδεται επίσης στην εικόνα που σχημάτισαν οι Έλληνες για τη Βουλγαρία και οι Βούλγαροι για την Ελλάδα.
Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 130 ετών από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους (1878), το 2008 έχει ανακηρυχθεί έτος της Ρωσίας στη Βουλγαρία και της Βουλγαρίας στη Ρωσία. Δεν είναι μόνο οι ιστορικοί δεσμοί που συνδέουν τις δύο χώρες, αλλά και τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα που σήμερα εκφράζονται περισσότερο με τη δυναμική του οικονομικού παράγοντα. Μετά από μια περίοδο εσωστρέφειας και αναζήτησης προσανατολισμού, η Ρωσία του Πούτιν επιστρέφει στα Βαλκάνια με το ενεργειακό όπλο του πετρελαίου και του φυσικού αερίου. Υπογράφοντας τις συμφωνίες για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης και του αγωγού φυσικού αερίου South-Stream, η Βουλγαρία εντάχθηκε στο παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι. Η Ελλάδα με τη σειρά της αποτελεί τον επόμενο ενεργειακό κόμβο της Ρωσίας. Είναι η πρώτη φορά που Ελλάδα και Βουλγαρία, απαλλαγμένες από το παρελθοντολογικό βάρος των εδαφικών διενέξεων και των μειονοτικών ζητημάτων, έχουν τη δυνατότητα μιας διευρυμένης οικονομικής συνεργασίας ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Είναι η πρώτη φορά που η ρωσική παρουσία στη Βουλγαρία δεν είναι για την Ελλάδα πηγή ανησυχιών, αλλά ευκαιριών εντός του παγκοσμιοποιημενού οικονομικού συστήματος.
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά επίκαιρο βιβλίο, γραμμένο από έναν από τους κορυφαίους βαλκανιολόγους, το οποίο απευθύνεται σε όλους όσους ασχολούνται με τα ευαίσθητα ζητήματα των Βαλκανίων.
Ο Σπυρίδων Σφέτας είναι λέκτορας Νεότερης και Σύγχρονης Βαλκανικής Ιστορίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. Είναι επίσης εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης του Ιδρύματος Μελετών της Χερσονήσου του Αίμου.
