Διαψεύδοντας κάθε ορθολογικό σχεδιασμό, το ασυνείδητο παραμένει ενεργό μέσα στο ψυχιατρικό ίδρυμα. Αρχαϊκό πάθος, μακάβρια απόλαυση, το ανυπόφορο με τη μεταβίβαση του ψυχωτικού προκύπτει από την άμεση φανέρωση, απτή και απρόσκλητη, της ενόρμησης θανάτου. Μήπως άραγε το θεραπευτικό ίδρυμα είναι μία από τις μορφές της δυσφορίας που ο Freud εντοπίζει στον πολιτισμό;
Το ίδρυμα βασίζεται στην επιστροφή του ίδιου. Θεμελιωμένο πάνω σε μια σχέση αιωνιότητας, ένα είδος μελαγχολικής μηχανής, η σκιά αυτού που λείπει από τον καθένα πέφτει πάνω στην οργάνωση του ιδρύματος. "Είμαι αυτό που λείπει από τον άλλο": να ποιο θα μπορούσε να είναι ένα από τα σενάρια της φαντασίωσης του θεράποντα. Προσκολλημένος σε έναν φαντασιακό ρόλο, με την τρελή ελπίδα να ανακτήσει μια χαμένη πληρότητα, η φροντίδα του μοιάζει για τον λόγο αυτό με εκείνη μιας μητέρας που δεν έχει σημαδευτεί από την έλλειψη.
Σε ένα καθεστώς κοινότητας της άρνησης, ο καθένας μέσα στο ίδρυμα υφαίνει την ιστορία του και όλα επαναλαμβάνονται, αναπόδραστα, όπως στην τραγωδία. Για να καταφέρουμε να υλοποιήσουμε το σχέδιο του μετασχηματισμού του ιδρύματος, θα πρέπει να υπερπηδήσουμε το άφατο τείχος της βλακείας και να αντιμετωπίσουμε αντιστάσεις που δεν διαφέρουν σε τίποτε από τις κλασικές αντιστάσεις στην ψυχανάλυση. Θα μπορούσε μολαταύτα η ψυχανάλυση να παίξει κάποιο ρόλο στο ψυχιατρικό ίδρυμα; Αυτό είναι τουλάχιστον το ερώτημα που αποτελεί τη διακύβευση του παρόντος δοκιμίου.
Ο Francois Ansermet είναι ψυχαναλυτής, καθηγητής και επικεφαλής του Τμήματος Ψυχιατρικής Παιδιού και Εφήβου στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Γενεύης. Είναι μέλος του Παγκόσμιου Συνδέσμου Ψυχαναλυτών (WAP).
