Μένει, κανείς έκπληκτος από τη δυναμική παρουσία των Κυπρίων, μετά το 1571, στον ευρωπαϊκό χώρο, ιδιαίτερα στην Ιταλία, την εποχή της Αντιμεταρρύθμισης, του Μπαρόκ, της ισπανικής ηγεμονίας και των θρησκευτικών πολέμων. Η οθωμανική κατάκτηση δεν επέφερε την απομόνωση από την Ευρώπη· αντίθετα, εξανάγκασε τους πιο ανήσυχους και ασυμβίβαστους κατοίκους του νησιού να αναζητήσουν στη Δύση στηρίγματα ηθικά και υλικά, ιδεολογικά και οικονομικά, πνευματικά, μορφωτικά, στρατιωτικά, πολιτικά.
Εκατοντάδες τότε Κύπριοι, χωρίς να χάσουν το όνειρο και το όραμα για την απελευθέρωση της "γλυκείας" χώρας τους, επιδόθηκαν με θαυμαστό ζήλο και λαμπρά αποτελέσματα στο εμπόριο, στην πανεπιστημιακή παιδεία, στην κοινωνική προσφορά, στη συγγραφική ή εκδοτική παραγωγή· συνέβαλαν αποφασιστικά στη συγκρότηση και συντήρηση των ελληνικών αδελφοτήτων ή κοινοτήτων στην Ιταλία· εντάχτηκαν σε στρατιωτικές μονάδες, διακρίθηκαν ως αξιωματικοί ή απλοί πολεμιστές σε στεριές και θάλασσες, προσέφεραν ανεκτίμητες υπηρεσίες ως μυστικοί πράκτορες ή πληροφοριοδότες εις βάρος των Οθωμανών, συντήρησαν τον μύθο της επανάστασης κατά του κατακτητή· με τίμημα το αίμα και τη ζωή τους δεν έσκυψαν το κεφάλι μοιρολατρικά στα τετελεσμένα· με αισιοδοξία προσέβλεπαν στο μέλλον, γι' αυτό και δεν έχασαν την ταυτότητα και την πίστη τους, μεταθέτοντας, ακατάβλητοι, ύστερ' από κάθε αποτυχία, το χρονικό όριο της πολιτικής αποκατάστασης.
Αυτό, λοιπόν, το πολύμορφο, επικό και γοητευτικό κεφάλαιο της κυπριακής ιστορίας για τους εκτός της Κύπρου Κυπρίους, στα χρόνια της οθωμανικής κατοχής (1571-1878), επιδίωξα να συνθέσω και να αναστήσω. Δεν λείπουν οι επιμέρους μελέτες, έστω και αν διακρίνονται κάποτε από περιορισμένους ορίζοντες ή ιστοριοδιφικό υπομνηματισμό. [...] (από τον πρόλογο του συγγραφέα)
Ο Ζαχαρίας Ν. Τσιρπανλής (1938, Κως Δωδεκανήσου) πήρε πτυχίο από τη Φιλοσοφική Σχολή του Α.Π.Θ. με βαθμό άριστα. Στην ίδια σχολή αναγορεύθηκε και αριστούχος διδάκτορας το 1967. Υπηρέτησε ως επιστημονικός συνεργάτης (1963-1965) του καθηγητή Μ. Ι. Μανούσακα, έπειτα ως βοηθός με τριετή θητεία και ως επιμελητής στο Σπουδαστήριο Νεότερης Ιστορίας του Α.Π.Θ.
Το 1972 εκλέχτηκε έκτακτος και το 1975 τακτικός καθηγητής της ιστορίας μέσων και νεότερων χρόνων στη Φιλοσοφική του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το 1999 μετακλήθηκε στο τμήμα Ιταλικής Γλώσσας και Φιλολογίας της Φιλοσοφικής του Α.Π.Θ.
Κατά διαστήματα, από το 1964, προβαίνει σε διεξοδικές έρευνες στα αρχεία και τις βιβλιοθήκες της Βενετίας, της Φλωρεντίας, του Μιλάνου, της Ρώμης, του Βατικανού, του Μπρίντιζι, της Μάλτας, του Παρισιού. Με υποτροφία της Επιτροπής του Βατικανού για τη μορφωτική συνεργασία, παρέμεινε το 1968-1969 στη Ρώμη ως ειδικός ιστορικός ερευνητής.
