Ο Ηπειρώτης λόγιος Παναγιώτης Αραβαντινός (βλ. αρ. 220 και 271 της Βιβλιοθήκης Ιστορικών Μελετών) αποθησαυρίζει εδώ 1.962 παροιμίες που βρίσκονταν τον 19ο αιώνα σε χρήση στην ιδιαίτερη πατρίδα του. Ο συγγραφέας προσφέρει σύντομη ερμηνεία τους και, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, παραθέτει το αντίστοιχο αρχαίο ρητό, τεκμηριώνοντας έτσι την (κατά τον Κ. Παπαρρηγόπουλο) αδιάσπαστη τρισχιλιετή συνέχεια και ενότητα του ελληνισμού. Ο Π. Αραβαντινός δημοσιεύει επίσης 51 ρητά "εξηγμένα εκ της Αγίας Γραφής", τα οποία χρησιμοποιούνταν από τους συγχρόνους του Έλληνες, ως επί το πλείστον λανθασμένα, σε παροιμοιώδεις φράσεις. Τα γλωσσικά αυτά μνημεία, "προϊόντα του έθνους" κατά τον ίδιο τον συγγραφέα, προσφέρονταν για μια τέτοια ιδεολογική χρήση. Όπως σχολιάζει στα προλεγόμενά του, οι παροιμίες είναι "η φιλοσοφία του κοινού λαού", ο οποίος "μήτε δύναται δια την απαιδευσίαν του, μήτε καιρόν έχει να πλέκη μεγάλους συλλογισμούς"· οι ιδιαίτερες παροιμίες της Ηπείρου είναι ένα "εθνικόν αποκύημα" το οποίο διατηρήθηκε ανά τις χιλιετηρίδες "επί το ελληνικώτερον", καθώς ο συγγραφέας εντόπισε ότι "παρεισέφρησαν μόλις τεσσαράκοντα ξενικαί λέξεις", τουρκικές, σλαβικές, λατινικές και ιταλικές, τις οποίες και ευρετηριάζει στο παράρτημα.
