Πού οφείλεται το πρωτοφανές γεγονός της ραγδαίας οικονομικής ανάπτυξης η οποία παρατηρήθηκε στις ΗΠΑ και σε ευρωπαϊκές χώρες από τον 19ο αιώνα και μετά; Και πού οφείλονται τα σημάδια κόπωσης τα οποία εμφανίζουν οι οικονομίες αυτές την τελευταία πεντηκονταετία;
Η απάντηση στα δύο αυτά ερωτήματα του νομπελίστα οικονομολόγου Έντμουντ Φελπς στο "Πρόοδος για όλους" είναι καινοφανής και προκλητική. Ο δυναμισμός των δυτικών κοινωνιών οφείλεται πρωτίστως στο μαζικό πνεύμα καινοτομίας - επινόηση ή βελτίωση νέων προϊόντων και νέων παραγωγικών διεργασιών - που εμπότισε εκατομμύρια ανθρώπους, και όχι μόνον σε κάποιους οραματιστές επιχειρηματίες. Η επιδίωξη υλικής ευημερίας και η πεποίθηση ότι το «ευ ζην» απορρέει από τη δημιουργία και την αντιμετώπιση των προκλήσεων τροφοδότησαν το καινοτομικό πνεύμα.
Η κάμψη του δυναμισμού αυτών των κοινωνιών από τη δεκαετία του 1960 και μετά οφείλεται στη διάβρωσή τους από το κορπορατιστικό πνεύμα και την παραδοσιοκρατία. Εάν θέλουν να ανακτήσουν τον δυναμισμό τους, οι οικονομίες θα πρέπει να απωθήσουν αυτές τις συντηρητικές αντιλήψεις, που επανεμφανίστηκαν επιθετικά τις τελευταίες δεκαετίες υπό τον μανδύα του αριστερού και δεξιού λαϊκισμού και τις καθηλώνουν σε στασιμότητα.
Η "Πρόοδος για όλους" είναι ουσιαστικής σημασίας για όσους ενδιαφέρονται, πρακτικά και θεωρητικά, να κατανοήσουν τις πηγές της ευημερίας και τις προοπτικές των δυτικών κοινωνιών, και ειδικότερα της καταδυναστευμένης από τον κρατισμό και κορπορατισμό χώρα μας.
Ο Έντμουντ Φελπς είναι διευθυντής του Κέντρου για τον Καπιταλισμό και την Κοινωνία στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
