Σεπτέμβρης του 1922! Η Σμαράγδα ένα νεαρό κορίτσι από τη Σμύρνη -σύμβολο του εθνικού πένθους- αποβιβάζεται στον Πειραιά τραυματισμένη. Χωρίς καμία ελπίδα για το μέλλον δε φαίνεται να προσέχει τίποτα γύρω της ούτε να περιμένει κανέναν...
Στη νέα "πατρίδα" η οικογένεια του Μάνου Κυριακίδη τη σώζει και προσπαθεί να επουλώσει σωματικούς και ψυχικούς πόνους και να της φέρει πίσω το χαμόγελο για τη ζωή και την αισιοδοξία για την ανεύρεση των δικών της.
Με φόντο την Αθήνα του '22 και τη μικρασιατική καταστροφή ο Γρ. Ξενόπουλος συνθέτει ένα κοινωνικό μυθιστόρημα με πρωταγωνιστές μια προσφυγική οικογένεια και μια αθηναϊκή. Καταγράφει τις σχέσεις ανάμεσα στους πρόσφυγες -με μια ζωή χωρισμένη στα δύο- και τους Αθηναίους και αποτυπώνει τη νέα κοινωνική δομή, τις συνθήκες ζωής, τον αγώνα επιβίωσης και το συναισθηματικό κόσμο των ξεριζωμένων επιβεβαιώνοντας το ρητό "...και η ζωή συνεχίζεται!"
Ανώτερο απ' όλα τα μυθιστορήματά μου πρέπει να είναι οι "Πρόσφυγες"...
Αθήνα, 1934
Γρ. Ξενόπουλος
