Συμβολικές μορφές-πρόσωπα στο έργο του Κώστα Βάρναλη

Οι δύο κύριες τεχνοτροπίες των αρχών του 20ού αι., ο συμβολισμός και ο ρεαλισμός, αλληλοσυμπληρώνονται και αποτελούν τη διπλή φτερούγα του έργου του Βάρναλη. Ο συμβολισμός δίνει στα κείμενά του ζωντάνια και ενδιαφέρον, και ταυτόχρονα υποβάλλει στον αναγνώστη την αντιστοιχία του παρόντος με το παρελθόν, του μύθου με την πραγματικότητα. Ο ρεαλισμός, που κρύβεται πάντα πίσω από το συμβολισμό, οδηγεί τον αναγνώστη στην αποκάλυψη των προβλημάτων της σύγχρονης κοινωνίας και ζωής, άρα όχι σε φυγή αλλά σε σύνδεση με το παρόν και την επικαιρότητα. Η εμφάνιση των συμβολικών προσώπων στο έργο του Βάρναλη συνδέεται άμεσα με την πραγματική ζωή. Οι μορφές-σύμβολα παρουσιάζονται με στοιχεία καθημερινών, κάποτε λαϊκών ιδιοτήτων, όπως ο Αλκιβιάδης, η Παναγία, η Μάνα γης, η Μαγδαληνή, η Αριστέα και άλλες. Αυτές οι μορφές φαίνονται να ζωντανεύουν πάλι, όταν προβάλλονται στη σύγχρονη εποχή, και ιχνογραφούνται με ένα συγκλονιστικό ρεαλισμό, μια έντονη σατιρική διάθεση, μια ανίερη δραματικότητα και μια ηθογραφική δυναμική που δεν θυμίζει την παλιότερη, κυρίως νοσταλγική και συντηρητική ηθογραφία.