Το βιβλίο αυτό περιέχει τον βασικό κορμό από το ιστορικό και φιλολογικό έργο του Δημήτρη Χατζή. Έργο στις παρυφές της λογοτεχνικής του δημιουργίας, που όμως αποτελεί υφάδι και δομικό στοιχείο της δημιουργίας αυτής.
Ακολουθώντας τις δραματικές τύχες της ελληνικής αριστεράς, από την Κατοχή και τον Εμφύλιο μέχρι την εικοσιπενταετή του εξορία, ο Χατζής επεξεργάστηκε με όλες του τις δυνάμεις την υπέρβαση του διλήμματος: απελευθέρωση από το ορθόδοξο κομματικό δόγμα αφενός, διαμόρφωση μιας νέας συγκροτημένης και συλλογικής δημιουργικότητας αφετέρου. Στο μεταίχμιο αυτό, κεντρικό του μέλημα ήταν η διερεύνηση του προβλήματος της συνέχειας του Νέου Ελληνισμού.
[...] Στον τόμο αυτό περιλαμβάνονται δεκαεννιά κείμενα, από το 1957 ως το 1980. Κεντρικό -δομικό- στοιχείο του αποτελούν οι τέσσερις ανέκδοτες διαλέξεις του 1979 με θέμα "Το πρόσωπο του νέου Ελληνισμού", απ' όπου και ο τίτλος του τόμου. Απ' τα δεκαεννιά κείμενα τα δέκα είναι άρθρα σε περιοδικά ή εφημερίδες, ευρύτερου πολιτικού χαρακτήρα. Επτά είναι κείμενα ανοιχτών διαλέξεων κατά τη μεταπολίτευση, και δύο είναι κείμενα περισσότερο επιστημονικά. Βασικός λόγος ύπαρξής τους είναι η διατύπωση ενός λόγου που επιχειρεί να διαφωτίσει, να συνδεθεί με την ιστορική πραγματικότητα, να ενεργοποιήσει δημιουργικές αντιδράσεις και συνειδήσεις. Ένας λόγος που αναζητεί με πάθος ένα νέο τρόπο σύνδεσης της ιστορίας με την ιδεολογία και την κοινωνία, σε μια μεταπολίτευση με πήλινα πόδια.
[...]
