Κατά την περίοδο του νεοελληνικού διαφωτισμού, ο κλήρος κατηγορήθηκε ότι υπηρετεί τις προλήψεις και τη δεισιδαιμονία, ότι είναι απαίδευτος, μισεί την παιδεία, ότι η συμπεριφορά του λίγο διαφέρει του βάρβαρου τυράννου, ότι καλλιεργεί την ηττοπάθεια και υπηρετεί τον ξένο δυνάστη, ότι η συναλλαγή έχει εισχωρήσει στο σύστημά του. Έπρεπε να αποτινάξει κανείς από πάνω του την παράδοση για να του δοθεί ο τίτλος του προοδευτικού Διαφωτιστή. Διαφορετικά, όσο φιλοπρόοδα κι αν δρούσε, θα χαρακτηριζόταν συντηρητικός.
Αναμφίβολα, υπάρχει μια δόση αλήθειας, που τροφοδότησε αυτές τις απόψεις. Όμως, δεν είναι σπάνιες οι ιστορικές παραδοχές, των οποίων η επανεξέταση δείχνει ότι πρόκειται για ιστορικές κατασκευές. Κληρικοί, όπως αυτοί που αναφέρονται στην "Ελληνική Νομαρχία" και στο "Ρωσοαγγλογάλλο", υπήρξαν και υπάρχουν σε όλες τις εποχές. Πρόκειται όμως για μια θλιβερή μειοψηφία ενώ πολλών τα ονόματα σπιλώθηκαν σκόπιμα...
Ο Φώτιος Δ. Κουτσουπιάς (Νάουσα, 1961) διδάκτωρας των Παιδαγωγικών Επιστημών της Παιδαγωγικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, σπούδασε Θεολογία στη Θεολογική Σχολή (Α.Π.Θ.) και είναι πτυχιούχος της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Παιδαγωγικής Ακαδημίας Θεσσαλονίκης. Κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ. με ειδίκευση στην Εκκλησιαστική Ιστορία, διδάσκει σε σχολεία της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης και στις Σχολικές Μονάδες Ειδικής Αγωγής (ΣΜΕΑ) του ν. Ημαθίας. Συμμετείχε σε συνέδρια, ημερίδες και στο συλλογικό έργο: Οι Έλληνες στις χώρες τις πρώην ΕΣΣΔ, Ιστορία - παιδεία (1998). Άρθρα του δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και εφημερίδες. Κύρια αυτοτελή έργα του είναι: Πρακτικά Παιδαγωγικά Θέματα για εκπαιδευτικούς και γονείς (2002), Η πνευματική αναγέννηση του ποντιακού Ελληνισμού (2002).
