Problems of Greek Continuity

Πρόκειται για τη διάλεξη που έδωσε η διάσημη βυζαντινολόγος στις 19 Μαρτίου 1996 στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη με θέμα την ιστορική συνέχεια σε σχέση με το χρόνο και το χώρο· ένα χώρο ευέλικτο που πότε διευρύνεται με τις αποικίες και πότε συρρικνώνεται, περιλαμβάνοντας αυτόχθονες αλλά και ετερόχθονες Έλληνες, αφού, σιγά σιγά, μοναδικές προϋποθέσεις για τη συμμετοχή στην ελληνική κοινωνία γίνονται η γνώση και η χρήση της ελληνικής γλώσσας, που διαχωρίζει τους Έλληνες από τους βαρβάρους, και η μέθεξη στην ελληνική παιδεία.
Θεμελιακό γνώρισμα του ελληνικού πολιτισμού είναι ο ανθρωποκεντρισμός: ο Άνθρωπος, απόλυτη αναφορά της κάθε νομοτέλειας, ευρύνει και βαθαίνει τα όρια της γνώσης και δαμάζει τη φύση για να κατανοήσει καλύτερα το σύμπαν. Ο Χριστιανισμός θα ενστερνιστεί αυτό το γνώρισμα αλλά και την ιδέα της ελευθερίας: η πορεία του ανθρώπου προς τη σωτηρία είναι πράξη ελευθερίας όπως εκείνη του αρχαίου προς την αυτογνωσία. Αυτή ακριβώς η ακραιφνής προσήλωση στην ελευθερία αποτελεί αδιάψευστο στοιχείο της ελληνικής συνέχειας. Το λακωνικό μολών λαβέ  κάνει τον Έλληνα να πεθαίνει όρθιος για να μη ζήσει γονατιστός. Σαρκική απόδειξη της συνέχειας αυτής είναι η ελληνική γλώσσα, κώδικας μιας ομαδικής κρυπτομνησίας που ανάγεται σε πανάρχαιους χρόνους, όπως τα σύμβολα είναι το συμπυκνωμένο νόημα μιας ιστορικής αλληλεγγύης που συμμερίζονται μόνο όσοι συνειδητά ή ασυνείδητα συγκινούνται στο θέαμά τους.
Η Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ γεννήθηκε στην Αθήνα το 1926 και σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ειδικεύτηκε στη Βυζαντινή Ιστορία στο Παρίσι με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης και το 1967 εξελέγη καθηγήτρια στη Σορβόννη, όπου το 1976 έγινε η πρώτη γυναίκα πρύτανης. Το 1982 διορίστηκε πρύτανης της Ακαδημίας του Παρισιού και καγκελάριος των πανεπιστημίων του. Έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις και τίτλους από πολλά ευρωπαϊκά και διεθνή ιδρύματα και επιστημονικούς οργανισμούς.