Η μελέτη αποκαλύπτει την αναδημιουργία και εξέλιξη της πόλης, η οποία καταστράφηκε ολοσχερώς στη διάρκεια του αγώνα της Ελληνικής Επανάστασης. Το Αγρίνιο εντάσσεται στο ευρύτερο ιστορικό περιβάλλον και τα ζητήματα συγκρότησης του αστικού χώρου συσχετίζονται με τα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά δεδομένα.
Θέματα που διαφωτίζονται είναι το ιδιοκτησιακό καθεστώς στη διάρκεια των πρώτων δεκαετιών μετά την Ανεξαρτησία, η διαχείριση των εκτεταμένων ενικών γαιών, τα ζητήματα του εποικισμού των Σουλιωτών και άλλων Ηπειρωτών, ο σχηματισμός των αστικών λειτουργιών, οι μορφές πολεοδομικής οργάνωσης σε διάφορες ιστορικές περιόδους. Η έρευνα αποκαλύπτει τις διαδικασίες πολεοδομικού σχεδιασμού και το βαθμό εφαρμογής τους, τους ρόλους του κράτους και της τοπικής αυτοδιοίκησης στην οργάνωση του χώρου.
Καταγράφονται και ερμηνεύονται στοιχεία που προέρχονται αποκλειστικά από πρωτογενείς πηγές. Οι σπουδαιότερες, άγνωστες μέχρι την έρευνα, αρχειακές πηγές που εντοπίστηκαν είναι το κτηματολόγιο του Αγρινίου του 1845 (που περιλαμβάνει τις ιδιοκτησίες με κτηματολογικό αριθμό, ονοματεπώνυμο και επάγγελμα του ιδιοκτήτη), ο κτηματολογικός χάρτης και το οθωνικό σχέδιο της πόλης του 1852/1853, τα παραχωρητήρια των εθνικών γαιών, τα σχέδια της πόλης και οι τροποποιήσεις τους.
Το βιβλίο περιέχει πολυάριθμους χάρτες, οι οποίοι δημοσιεύονται για πρώτη φορά, αποτελούν κύριο αποδεικτικό υλικό της έρευνας και μια σειρά από αυτούς ανασχεδιάστηκαν από τη συγγραφέα.
Η Δώρα Μονιούδη-Γαβαλά είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1972-1977). Είναι διδάκτωρ της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (2004). Έχει ασχοληθεί με ειδικές αρχιτεκτονικές μελέτες (μελέτες καταγραφής μνημείων και παραδοσιακών οικισμών, αναπλάσεων ιστορικών κέντρων και παραδοσιακών οικισμών, αποκαταστάσεων μνημείων) και με αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες. Εκπόνησε σημαντικό αριθμό μελετών Δημοσίου και Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Έχει πολυετή δραστηριότητα που σχετίζεται με την έρευνα της ιστορίας της πολεοδομίας και αρχιτεκτονικής οικισμών του ελλαδικού χώρου. Έχει συμμετοχές σε διεθνή συνέδρια και είναι μέλος πολλών επιστημονικών εταιριών. To 2006 εξελέγη Επίκουρη Καθηγήτρια Ιστορίας της Αρχιτεκτονικής στο Τμήμα όπου υπηρετεί μέχρι σήμερα. Τιμήθηκε με Έπαινο της Τάξεως των Γραμμάτων και Καλών Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών (1996).
Στο συγγραφικό της έργο, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται τα βιβλία:
- "Η πόλη της Χίου: Κοινωνία, πολεοδομία, αρχιτεκτονική", Χορηγοί Δήμος Χίου-Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Χίου, Αθήνα 1994, (Έπαινος Ακαδημίας Αθηνών 1996).
- "Το πνευματικό κέντρο της Χίου: Πολεοδομική και αρχιτεκτονική επισκόπηση", Βιβλιοθήκη Κοραή Χίου, Αθήνα 1996.
- "Σαντορίνη: Κοινωνία και χώρος, 15ος-20ός αιώνας", Ίδρυμα Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια, Αθήνα 1997.
- "Το κάστρο της Χίου: Οι οχυρώσεις και η περιτειχισμένη πόλη από το μεσαίωνα στις μέρες μας", εκδόσεις Αιγέας, Χίος 2001.
- "Πόλη Χίου 1830-1940. Πολεοδομική εξέλιξη από τον τελευταίο αιώνα της οθωμανικής κατοχής στο ελληνικό κράτος", Αθήνα 2004.
- "Αγρίνιο: Πολεοδομική εξέλιξη από την αναδημιουργία στην ακμή του μεσοπολέμου (1830-1940)", Έκδοση Δήμου Αγρινίου, 2010.
- "Πολεοδομία στο ελληνικό κράτος, 1833-1890 / Urban planning in the Greek State, 1833-1890", έκδoση Τμήματος Διαχείρισης Πολιτισμικού Περιβάλλοντος και Νέων Τεχνολογιών Πανεπιστημίου Δυτικής Ελλάδας, Αγρίνιο 2012.
