Το πληθυσμιακό ρεύμα διατρέχει το σύνολο των επαρχιών του νομού (Αχαϊοήλιδος) μέσα από περάσματα που αφήνει η ίδια η φυσική διαμόρφωση του εδάφους, ενώ δυσπρόσιτες διόδους ακολουθούν οι φυγόδικοι και οι αγρότες-ληστές. Δίπλα σ' αυτή την πληθυσμιακή ροή διακινούνται εφόδια και εμπορεύματα. Για τους ακτήμονες, αυτή η μετακίνηση είναι το σπάσιμο μιας παλιάς αλυσίδας στασιμότητας και η ψευδαίσθηση μιας κοινωνικής ανέλιξης που διαγράφει η δυναμική της σταφιδοκαλλιέργειας και του σταφιδεμπορίου.
Ο Θανάσης Καλαφάτης είναι αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.
