Αλήθειες και ψεύδη για τον Όμηρο

Ουδέποτε άλλοτε στην ιστορία της ανθρωπότητος κλασικό έργο υψίστης διανοητικής συλλήψεως και αενάου επικαιρότητος επί αιώνες, έχει τύχει τόσων αμφιλεγομένων κρίσεων και τόσων θεωριών και θεωρητικολογιών, τόσων εσφαλμένων σχολιαστικών ερμηνειών και τόσων παρερμηνειών, τέλος τόσων ματαίων προσπαθειών υποβαθμίσεως ή και αποκαθηλώσεως από το υψηλό βάθρο της Ιστορίας, όπου δεσπόζει αλώβητο επί αιώνες και ακτινοβολεί φωτίζοντας την ανθρώπινη διανόησι. Κατά την διαδρομή των αιώνων τα Ομηρικά Έπη, ήδη από την αρχαιότητα, ενέπνευσαν στρατειές ποιητών, φιλοσόφων, ιστορικών, συγγραφέων και γενικώς διανοουμένων, οι όποιοι αναπαρήγαγαν ηρωϊκά έπη με παραπλήσιες της Ιλιάδος και της Οδύσσειας εκδοχές του λεγομένου Επικού Κύκλου, τα πλείστα όμως των οποίων δεν διεσώθησαν. Για την αρχαιότητα ήταν αδιανόητο ν' αμφισβητηθή η πατρότητα των Ομηρικών Επών και μόνον οι παράφρονες μπορούσαν να εκφράσουν αμφιβολία. Τα ποιήματα του Επικού Κύκλου δημιούργησαν πλήθος εκδοχών και παραπλήσιων ιστοριών, που ωστόσο ακτινοβολούσαν την δημιουργική πνευματική δύναμη των Ελλήνων και προήγαγαν το πνεύμα και τον πολιτισμό παγκοσμίως. Μοιραίως όμως δημιουργήθηκε και ένα γνήσιο χάος εκδοχών, δίνοντας την αφορμή κριτικής του έργου του Ομήρου, ακόμη και της αμφισβητήσεως του ίδιου ως υπαρκτού προσώπου (Decarte, αβάς d'Aubignac κ.ά.),δίνοντας πρόσφορο έδαφος στον πολύ Φρειδερίκο Βολφ να υποστηρίξη κι αυτός ότι ο Όμηρος δεν υπήρξε ποτέ και να καταλήξη με τα "Προλεγόμενά" του να γίνη ένας απλός αντιγραφέας των συγγραμμάτων ξένων σοφών. Την σκυτάλη των αμφισβητιών, δυστυχώς, παρέλαβαν οι δικοί μας επώνυμοι φιλόλογοι του περασμένου αιώνος, αντικαταστήσαντες την προσωνυμία "χωρίζοντες" με την λιγώτερο ενοχλητική "αναλυτικοί". Γεγονός αναμφισβήτητο πάντως είναι ότι κατά τους αιώνες που πέρασαν παρεισέφρυσαν πολλές πλάνες ή και ψεύδη ακόμη, τα οποία ανεμίχθησαν με τα αληθή ευτελίζοντας και αυτά, ώστε σήμερα ο πολύς κόσμος να γνωρίζη πολύ καλά όσα δεν είπε ποτέ ο Όμηρος και να αγνοή παντελώς τα όσα είπε.