Σαν ήρθε στον τόπο μας το καθεστώς που διακήρυξε πως δεν πολυχρειάζεται η δουλειά των γραφιάδων σαν και μένα, κ' έκλεισαν τότε φημερίδες, περιοδικά, λογής-λογής έντυπα, κ' έπαψαν να βγαίνουν και πολλά-πολλά βιβλία -από κείνα που άλλοτε, όσο νάναι, μισοδιαβάζονταν, κι ασκούσαν αυτό που λέμε "επίδραση σε συνειδήσεις" (περιωρισμένου βέβαια αριθμού προσώπων, κι ωρισμένης μάλλον τάξεως ή επιπέδου)- οι συνέπειες για μένα ήταν άσκημες. Έμεινα δηλαδή ολότελα χωρίς δουλειά - ξόν αν δεχόμουν να δουλέψω με λογοκρισία ("εσωτερική" ή "εξωτερική", των διχτατόρων ή της ίδιας της εφημερίδας, το ίδιο κάνει, αφού στα κόβουν μια φορά), ή και στην ίδια τη Λογοκρισία, σα λογοκριτής δηλαδή, αντί σα λογοκρινόμενος (που πάλι κάνει το ίδιο, και το κάναν καμπόσοι παλιομασκαράδες, βγάνοντας και το άχτι τους κατά των άλλων, με μια ψαλίδα να ! στο χέρι) -μα και χωρίς κοινό! Κατά παράξενο τρόπο, ευκαιρία λες γύρευαν κ' οι λίγοι π' απόμεναν κάτι να διαβάζουν- γιατί τραβάγαμε "προοδευτικά" στη διχτατορία, και το κακό "μας ωριμάζονταν από καιρό" κι από μεγάλο βάθος μας - να κόψουν, οι ερίφηδες, την "κακιά συνήθεια" του βιβλίου, με μιαν "ατράνταχτη" κιόλας θεωρία: "Ό,τι να διαβάσης", λέγανε, "ό,τι να βγαίνη σήμερα, και να το βρίσκης, για ν' αφήνεται λεύτερο να τυπώνεται, ξεπίτηδες θα τ' αφήνουν, κι άρα πως νάναι αλήθεια ελεύτερο ;.." Σωστά! Τετράγωνα σωστά!.. Κι άντε τώρα συ να τους ξηγάς πώς μπορεί και να μην είναι τετράγωνα ποτέ τ' αληθινά - και πολύ λιγώτερο τα ελεύτερα! - περσότερο στρογγυλά (ή και μακρουλά μπορεί νάναι!) - ξόν που δεν υπάρχουν κ' ευθείες καθαυτό πουθενά, όλα κλείνουν σ' αυτόν τον κόσμο, κουβουκλώνουνται, σπείρες γίνουνται! - αλλά "φύρες" τελοσπάντων, τρύπες, ξηλώματα ή κακές αρμογές ή "τζόγοι" στους μηχανισμούς, στα τόσα γρενάζια, όχι "λάσκο" ξεπίτηδες αφημένο - που με το δίκιο τους να ψιλιάζουνται πως "τους περιμένει για να τους λιανίση" - μα ένα "παίζω" όσο νάναι όλο και κάπου ξετρυπώνει και χοροπηδάει σαν κλαράκι χαρούμενο, ακόμα και στον πάτο της κόλασης που λένε, προς χαρά και των διαβόλων βεβαίως (πως όχι και των διαβόλων;) αλλά και των αγγέλων, και των αγγέλων! πως όχι και των αγγέλων; και του "Κύριου" του ίδιου απ' τα ρετιρέ ψηλά, που σπάει πλάκα μάλιστα με δαύτο κυαλάροντάς το, "για δες το ρε" λέει, "που πήε και ξεφύτρωσε το κακορίζικο! Ρίχ' του, ρε Γαβρίλη, καμμιά γιωταχί δροσούλα κειχάμου, της τρέλλας έτσι, του ηρωισμού - του σουρρεαλισμού, άμα τσιγγουνεύεσαι! - να τυραννιέται περσότερο μέσα στα καμίνια επιβιώνοντας και dum spiro spero να ελπίζη το δύστυχο ζωήν του μέλλοντος αιώνος αμήν.
Ρένος Αποστολίδης (1924-2004). Ο Ρένος Αποστολίδης γεννήθηκε στην Αθήνα, γιος του δημοσιογράφου Ηρακλή Αποστολίδη, αρχισυντάκτη σε πολλές αθηναϊκές εφημερίδες, διευθυντή της Εγκυκλοπαίδειας του Πυρσού και διευθυντή της Εθνικής Βιβλιοθήκης (1945-1959), και της Ελπινίκης το γένος Ζαμπέλη. Το 1935 τέλειωσε το δημοτικό σχολείο και το 1941 το Βαρβάκειο Γυμνάσιο, όπου στις 28 Οκτωβρίου του 1941 οργάνωσε μαθητική αποχή. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής παρέμεινε ανένταχτος. Σπούδασε στο τμήμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών (αποφοίτησε το 1950). Φοιτητής ακόμη κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου στρατεύτηκε με το βαθμό του οπλίτη στο κρατικό μέτωπο. Αμέσως μετά την αποφοίτησή του και για έντεκα χρόνια εργάστηκε ως καθηγητής αρχαίων και νέων ελληνικών, ιστορίας και λατινικών σε ιδιωτικά αθηναϊκά γυμνάσια. Υπήρξε συνεργάτης του κρατικού γραφείου Τύπου του εξωτερικού, της Διεύθυνσης Εξωτερικού Τύπου, της Γενικής Διεύθυνσης Τύπου του Υπουργείου Προεδρίας της Κυβερνήσεως και του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας. Τιμήθηκε με το βραβείο πεζογραφίας του Υπουργείου Παιδείας το 1960 (για το έργο του "Ιστορίες από τις Νότιες Ακτές"). Στο χώρο των γραμμάτων πρωτοεμφανίστηκε το 1944 με τη δημοσίευση του δοκιμίου του "Καιρός" στο περιοδικό "Γράμματα" και την έκδοση του έργου του "Τρεις σταθμοί μιας πορείας", ένα χρόνο αργότερα. Συνεργάστηκε με πολλές εφημερίδες και περιοδικά της πρωτεύουσας ως συντάκτης ("Ελευθερία", "Νίκη", "Εικόνες", "Γνώσεις", "Νεώτερον Λεξικόν Ηλίου", "Ανεξάρτητος Τύπος", κ.α.) και ως κριτικός ("Γράμματα", "Φοιτητική Φωνή", "Δελτίον του Βιβλίου", "Κύκλος", "Κοχλίας", "Νέα Εστία", "Νέοι Ρυθμοί", "Νέες Εικόνες", "Έθνος", "Εθνικός Κήρυκας", κ.α.). Από το 1951 ανέλαβε την αρχισυνταξία και την κριτική στήλη στο περιοδικό "Ο Αιώνας μας", και το 1959 ίδρυσε με τον πατέρα του το περιοδικό "Νέα Ελληνικά", από τις σελίδες του οποίου πρόβαλε την κριτική στάση του ενάντια στη λογοτεχνική γενιά του ’30. Το 1964 καταδικάστηκε σε κάθειρξη δυόμισι χρόνων -από την οποία εξέτισε τελικά τρεις μήνες- επειδή είχε εισβάλει στη Βουλή ηγούμενος μιας ομάδας ακροδεξιών. Στη δικτατορία του Παπαδόπουλου επέβαλε τη δημοσίευση σε συνέχειες της "Ανθολογίας νεοελληνικού διηγήματος" στις εφημερίδες της εποχής, η οποία όμως διακόπηκε από τη λογοκρισία με αφορμή τη δική του νουβέλα "Ο Α2". Μετά τη δικτατορία συνέχισε να ασκεί κριτική από τις σελίδες του περιοδικού "Τετράμηνα" ως το 1979. Ο Ρένος Αποστολίδης ανήκει στους έλληνες πεζογράφους της μεταπολεμικής γενιάς. Βασικό χαρακτηριστικό του έργου του είναι η κυριαρχία της παρεμβολής του συγγραφέα στη ροή της αφήγησης και η έκφραση της προσωπικής του άποψης και οπτικής του μύθου με τρόπο άμεσο. Βασική πηγή της θεματολογίας του είναι η περίοδος της γερμανικής κατοχής και του ελληνικού εμφυλίου, ιστορικά γεγονότα της οποίας εντάσσει στην αφήγησή του αξιοποιώντας τα και σχολιάζοντάς τα, τόσο για να κρίνει τις αρνητικές τους επιπτώσεις όσο και για να τονίσει το υπαρξιακό αδιέξοδο στο οποίο οδηγούν τους ήρωές του. Στα μεταγενέστερα έργα του στρέφεται προς τη σύγχρονή του πραγματικότητα, διατηρώντας ωστόσο την άποψή του για τον προδρομικό χαρακτήρα του Εμφυλίου στις μεταπολεμικές αλλαγές στην πολιτική και κοινωνική ζωή της Ελλάδας. Έργα του μεταφράστηκαν στα ολλανδικά, γερμανικά, γαλλικά και άλλες ξένες γλώσσες. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ρένου Αποστολίδη βλ. Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, "Ρένος Αποστολίδης", στο "Η μεταπολεμική πεζογραφία· από τον πόλεμο του ’40 ως τη δικτατορία του ’67", τ. β΄, σ. 224-247, Αθήνα: Σοκόλης, 1988, Χατζηφώτης Ι. Μ., "Αποστολίδης Ρένος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας", τ. 2, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ., και χ.σ., "Αποστολίδης Ρένος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ.1, Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών, 1983.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
