[...] Στο τμήμα του Υπομνήματος που περιλαμβάνεται στον παρόντα τόμο ο σχολιασμός αρχίζει με την αναφορά στον μύθο του σπηλαίου, με τον οποίο αρχίζει το έβδομο βιβλίο της "Πολιτείας". Η αλληγορία αυτή, δηλωτική της σχέσης του ανθρώπου με τις περιοχές της πραγματικότητας, είναι ένας απώτερος συμβολισμός της μετάβασης από τον κόσμο που γίνεται αντιληπτός μέσω των αισθήσεων προς τον ανώτερο κόσμο του νοητού και των Ιδεών. Μια αλληγορία την οποία ο Πλάτων επεκτείνει και στον δημόσιο βίο της πόλης, με τον καθορισμό των πολιτικών καθηκόντων των φιλοσόφων.
Στη συνέχεια η ανάλυση θα περιλάβει τον λόγο των Μουσών ("Πολιτεία" 546a κ.εξ.), με αναφορά στους υπολογισμούς του Πλάτωνα σχετικά με τον χρόνο που ευνοεί τις γεννήσεις καλών και βιώσιμων απογόνων καθώς και τις απόψεις άλλων μελετητών και σχολιαστών. Ερευνώνται εισαγωγικά οι αιτίες που μπορεί να οδηγήσουν στην κατάλυση της άριστης πολιτείας. «Ο Πλάτων λέει», σημειώνει ο Πρόκλος, «ότι [η κατάλυση] αιτία έχει τη διχοστασία των αρχόντων στην πόλη, και όχι βέβαια των κατωτέρων τάξεων σ' αυτή· διότι η πολιτεία αποτελεί εικόνα του σύμπαντος, και οι άρχοντες μοιάζουν με τους θεούς, που είναι αίτιοι των πάντων, και οι επίκουροι με τους δαίμονες, που είναι ακόλουθοι των θεών και οι οποίοι φρουρούν απαρασάλευτη την ευταξία του κόσμου και αποτρέπουν την αναστάτωση του σύμπαντος που μπορεί να προκαλέσουν οι κατώτεροι. Η διχοστασία συνεπώς που θα προκαλούνταν μεταξύ των αρχόντων θα μπορούσε να καταστρέψει και την άριστη πολιτεία, όχι όμως και μια ενδεχόμενη διχοστασία μεταξύ των θητών, τους οποίους οι επίκουροι έχουν τη δυνατότητα να καταστείλουν, όπως ακριβώς οι δαίμονες του σύμπαντος τις επιμέρους ζωές με τις θορυβώδεις φωνές τους". [...]
(από την εισαγωγή του βιβλίου)
Ο Πρόκλος, από τους τελευταίους μεγάλους διανοητές της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας και του αρχαιοελληνικού φιλοσοφικού στοχασμού εν γένει, γεννήθηκε το 410 ή 412 μ.Χ. στην Κωνσταντινούπολη και πέθανε το 485 στην Αθήνα. Σπούδασε στην Αλεξάνδρεια ρητορική με δασκάλους του Λεωνά και Ωρίωνα και φιλοσοφία με δασκάλους τους Ολυμπιόδωρο και Ήρωνα. Αργότερα συνέχισε τις σπουδές του στην Αθήνα, όπου υπήρξε μαθητής του Πλούταρχου και του Συνέσιου. Εκεί ήρθε σε επαφή με την αθηναϊκή νεοπλατωνική Ακαδημία, η οποία τον κατέκτησε οριστικά και της οποίας έγινε διευθυντής μετά το θάνατο του δασκάλου του Συριανού. Ζώντας σε μια εποχή συγκρητιστικού χάους, θα συνθέσει σε ένα ενιαίο και πολύπλοκο σύστημα ολόκληρη την προγενέστερή του νεοπλατωνική φιλοσοφική παράδοση, επηρεασμένη από στοιχεία πυθαγορικά, αριστοτελικά και στωικά· στο σύστημά του θα συνωθήσει τον ένα θεό, τη μαγεία και διάφορα όντα δαιμονικού χαρακτήρα, και με αυτή τη μορφή θα το παραδώσει στον σχολαστικό Μεσαίωνα. Το έργο του αποτελεί βασική πηγή για κάθε μελετητή της νεοπλατωνικής φιλοσοφίας, αλλά και του ίδιου του Πλάτωνα, του οποίου συχνά προτείνει πρωτότυπες και εξαιρετικά ενδιαφέρουσες ερμηνείες. Κύρια έργα του: σχόλια στους διαλόγους "Αλκιβιάδης Α΄ ", "Παρμενίδης", "Κρατύλος", "Πολιτεία" και "Τίμαιος" του Πλάτωνα, τα θεωρητικά "Στοιχείωσις θεολογική", "Εις την Πλάτωνος θεολογίαν" κ.ά., υπομνήματα σε έργα του Ησίοδου, Ομήρου, Ευκλείδη, Πτολεμαίου, κ.ά.
