Σε κάθε τόπο, σε διαφορετικές ιστορικές περιόδους, οι κοινωνικές ομάδες που έζησαν εκεί, δημιούργησαν πολιτισμούς των οποίων οι υλικές εκφράσεις καταγράφονται στα εναπομένοντα ίχνη και στις κατασκευές που διασώθηκαν ως τις μέρες μας.
Στην μακραίωνη ιστορία τους αλλά και στη σχετικά σύντομη διάρκειά τους οι κατασκευές αυτές δέχθηκαν ποικίλες χρήσεις, ερμηνείες και επεμβάσεις. Πολλές εξαφανίστηκαν, ορισμένες διατηρήθηκαν ως ερείπια και οι λιγότερες απ αυτές συνεχίζουν την ζωή τους μέχρι σήμερα.
Οι ανθρώπινες αυτές δημιουργίες είναι ζωντανές μαρτυρίες των κατασκευαστικών μεθόδων, των χωρικών επιλογών αλλά και της γενικότερης αντίληψης του εκάστοτε πολιτισμού.
Η προσπάθεια για την μελέτη, την διατήρηση και την χρήση τους, ήταν κατά καιρούς ανάλογη του πολιτισμού και των βασικών επιλόγων της κάθε κοινωνίας.
0 τρόπος που αντιμετωπίστηκαν οι ιστορικές αυτές κατασκευές από διάφορους μελετητές σε διαφορετικές χώρες είναι ένα πολύ ενδιαφέρον θέμα, εξετάζεται από την ιστορία των θεωριών για τη συντήρηση -αναστήλωση και δεν θα μας απασχολήσει στο βιβλίο αυτό.
Οι πρώτες διεθνείς συμφωνίες για τον καθορισμό ενός ενιαίου τρόπου αντιμετώπισης των ιστορικών αυτών κατασκευών, γίνονται μετά τον Β' παγκόσμιο πόλεμο. Από την επιλεκτική διατήρηση των μεμονωμένων πολύ αξιόλογων μνημείων, η έννοια της ιστορικής και αισθητικής αξίας επεκτάθηκε και σε πολύ μεγαλύτερο αριθμό ιστορικών κατασκευών. Θεωρήθηκε δηλαδή ότι η διάσωση και η επανένταξη στον σύγχρονο τρόπο ζωής του συνόλου των ιστορικών κατασκευών που διατηρήθηκαν ως τις μέρες μας, αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση σύνδεσης του παρελθόντος με το παρόν και εγγύηση επανερμηνείας και επανάχρησης τους στο μέλλον. Με τον τρόπο αυτό, τρόπος κατασκευής, υλικά μορφές και οργάνωση του χώρου παλαιότερων εποχών γίνονται ζωντανές ιστορικές μαρτυρίες κάθε πολιτισμού Στις περιπτώσεις που οι ιστορικές κατασκευές πρόκειται να ενταχθούν στον σύγχρονο τρόπο ζωής και να λειτουργήσουν με βάση νέα δεδομένα, είναι αναγκαίο να υποστούν εκσυγχρονιστικές επεμβάσεις. Ο σχεδιασμός των επεμβάσεων αυτών είναι μια αρκετά σύνθετη διαδικασία στην οποία μόνο η έμπνευση δεν αρκεί αλλά απαιτείται συστηματική διεπιστημονική έρευνα.
0 τρόπος προσέγγισης των ιστορικών αυτών κατασκευών καθώς και ο σχεδιασμός των απαραίτητων επεμβάσεων για την διατήρηση και επανάχρηση τους αποτελεί ένα σημαντικό αντικείμενο έρευνας.
Η μέθοδος με βάση την οποία τα ιστορικά σύνολα και τα ιστορικά κτίρια θα πρέπει να αναγνωρίζονται να αναλύονται τα κύρια χαρακτηριστικά τους και να διατυπώνονται προτάσεις για την διατήρηση και επανάχρηση τους αποτελεί το αντικείμενο του παρόντος βιβλίου. Βέβαια κάθε ιστορικός τόπος, κάθε ιστορικό κτίριο, αποτελούν ανεπανάληπτα στοιχεία του πολιτισμού που τα δημιούργησε. Η εξέταση των ιδιαίτερων αυτών στοιχείων αποτελεί σίγουρα αντικείμενο εξειδικευμένων μελετών. Ωστόσο η πορεία που θα πρέπει να ακολουθήσει μια αντίστοιχη έρευνα καθώς και τα επί μέρους θέματα στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί το ενδιαφέρον, είναι σημαντικό να προσδιοριστούν με όση σαφήνεια επιτρέπουν οι ιδιαιτερότητες της κάθε περίπτωσης. Στο πλαίσιο της προσπάθειας αυτής, η προτεινόμενη μέθοδος παρουσιάζεται παράλληλα με εφαρμοσμένες μελέτες οι οποίες εκπονήθηκαν τα τελευταία 10 χρόνια στον τομέα αυτόν ώστε μέθοδος και εφαρμογές αλληλοσυμπληρούμενες να αποτελέσουν ένα χρήσιμο εργαλείο για όλους εκείνους που έχουν να αντιμετωπίσουν αντίστοιχα θέματα.
Για μεθοδολογικούς λόγους το βιβλίο είναι χωρισμένο σε δύο ενότητες. Η πρώτη αφορά στους τρόπους ανάλυσης και επεμβάσεων στα ιστορικά σύνολα και n δεύτερη στα ιστορικά κτίρια.
Κρίθηκε σκόπιμη η παράθεση δύο παραρτημάτων. Το πρώτο περιλαμβάνει ορισμένες σημαντικές διατάξεις από την ελληνική νομοθεσία σε αντίστοιχα θέματα καθώς και τις σημαντικότερες διεθνείς συμβάσεις που αφορούν στην διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς. Το δεύτερο περιλαμβάνει επιλεγμένη γενική και ειδική βιβλιογραφία η οποία ελπίζουμε ότι θα βοηθήσει στην συμπλήρωση των
γνώσεων του αναγνώστη.
Ο Μιχαήλ Ε, Νομικός αποφοίτησε από το Τμήμα Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ιταλία και στο Βέλγιο και ειδικεύτηκε στην αποκατάσταση ιστορικών πόλεων και μνημείων. Έχει ασχοληθεί συστηματικά ως ερευνητής και ως μελετητής με την ανάλυση, τεκμηρίωση, αποκατάσταση και επανάχρηση ιστορικών κτιρίων κέντρων και οικισμών. Συμμετείχε σε επιστημονικές ομάδες εργασίας, σε οργανωτικές και επιστημονικές επιτροπές για την διοργάνωση εθνικών και διεθνών συνεδρίων με αντίστοιχη θεματολογία και επί σειρά ετών διετέλεσε πρόεδρος της επιστημονικής επιτροπής για την διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς στο ΤΕΕ/ΤΚΜ. Άρθρα και επιστημονικές ανακοινώσεις του, έχουν δημοσιευθεί σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά. Έχει επιμεληθεί ελληνικές και διεθνείς εκδόσεις με αντικείμενο της διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
Από το 1979 διδάσκει στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων και από το 1998 στο Διατμηματικό
Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. στην προστασία, συντήρηση και αποκατάσταση μνημείων πολιτισμού.
Είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Α.Π.Θ. και ασχολείται με την έρευνα και την διδασκαλία θεμάτων που αφορούν στην προστασία και διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς.
