Απόψεις ενός κλόουν


Συγγραφέας : Boll, Heinrich, 1917-1985
Εκδότης : Πόλις
Έτος έκδοσης : 2021
ISBN : 978-960-435-667-6
Σελίδες : 384
Κατηγορίες : Γερμανική πεζογραφία - Μυθιστόρημα

20.00 € 13.80 €




Ο Χανς ανακεφαλαιώνει σε διάστημα λίγων ωρών την αποτυχία της αισθηματικής και επαγγελματικής του ζωής. Καταφεύγει στα σκαλιά του κεντρικού σιδηροδρομικού σταθμού σαν ζητιάνος, περιμένοντας (ή κάνοντας πως περιμένει) την επιστροφή της Μαρί, μιας γυναίκας την οποία αγάπησε κι έχασε και που εκείνη την ημέρα γυρίζει από το γαμήλιο ταξίδι της στη Ρώμη. Μακρύς μονόλογος χωρίς ψευδαισθήσεις, ανάμεικτος με προσωπικές μνήμες, που διακόπτεται μόνο από λίγες τηλεφωνικές συνομιλίες και μια σύντομη επίσκεψη του πατέρα: μια αφηγηματική φόρμα που ταιριάζει στην απόλυτη ένδεια του προσώπου, την ανικανότητά του να διεκδικήσει μια πλήρη μυθιστορηματική αλήθεια.
Ο Χανς προέρχεται από αστική οικογένεια. Η απόφασή του να γίνει κλόουν τον ρίχνει στο περιθώριο της καλής κοινωνίας, που ζει το όνειρο του γερμανικού θαύματος. Ανήκει στη γενιά εκείνων που, αν και πολύ νέοι για να στρατευθούν, μεγάλωσαν ακούγοντας τα ναζιστικά σλόγκαν. Η νέα κοινωνία της αφθονίας, που χτίστηκε πάνω στα ερείπια του πολέμου, είναι στα μάτια του αμετάκλητα ύποπτη, αφού οι πρωταγωνιστές της, λιγότερο ή περισσότερο εκτεθειμένοι στον ναζισμό, εξαγοράζουν φτηνά την καθαρή του συνείδηση. Και ο «προοδευτικός καθολικισμός», που επικρατεί στους αστικούς κύκλους της Βόννης, συμμετέχει πλήρως στη διάχυτη υποκρισία. Η ίδια του η μητέρα προεδρεύει σε μια επιτροπή για την «προσέγγιση των φυλών», μολονότι έχει προηγουμένως στείλει την κόρη της στην αντιαεροπορική άμυνα, για να διώξει τους Εβραίους από την «ιερή γερμανική γη». Εναντίον όλων αυτών στρέφει τα βέλη του ο Χανς, χωρίς να κρύβει την προσωπική του πικρία. Η Μαρί τον εγκατέλειψε για να παντρευτεί έναν από εκείνους τους μοντέρνους καθολικούς με τις μεγάλες προοπτικές που βρίσκονται στο προσκήνιο. Στην κοινωνική υποκρισία ο Χανς αντιπαραθέτει την αληθινή μάσκα του σαλτιμπάγκου. Αλλά ο μορφασμός του κλόουν, μια απάντηση αισθητικο-ηθική, όχι όμως και ιδεολογική ή πολιτική, παραμένει θλιβερά αδύναμος. Πρόκειται για το μυθιστόρημα του τέλους της εποχής του Αντενάουερ. Κάτω από τη μελαγχολία του κλόουν που, όπως λέει ο ίδιος ο Μπελ, δεν έχει καμία σχέση με τον πεσιμισμό, χαράζει η στιγμή της εξέγερσης. Φεύγει ο κλόουν και έρχεται η στιγμή της Καταρίνα Μπλουμ.


Ο Χάινριχ Μπελ γεννήθηκε στην Κολωνία το 1917 και πέθανε στη Βόννη το 1985. Γόνος οικογένειας αστών καθολικών, μεγάλωσε με φιλελεύθερες ιδέες κι έμαθε να μισεί το ναζισμό. Όμως, το 1938 αναγκάστηκε να διακόψει τις σπουδές του στο πανεπιστήμιο για να καταταγεί στον στρατό. Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπηρέτησε σε διάφορα μέτωπα, από τη Γαλλία ως τη Σοβιετική Ένωση, ώσπου τον συνέλαβαν αιχμάλωτο οι Αμερικανοί. Λόγω κρυοπαγημάτων έχασε τα δάχτυλα των ποδιών του με αποτέλεσμα να ταλανίζεται σε όλη του τη ζωή στα νοσοκομεία. Το 1945 επέστρεψε στην Κολωνία και σύντομα καθιερώθηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της μεταπολεμικής γενιάς και αναγνωρίστηκε ως μια από τις φωνές συνείδησης και τους οξυδερκέστερους παρατηρητές της γερμανικής κοινωνίας. Οι πρώτες του νουβέλες, "Το τρένο ήρθε στην ώρα του" και "Αδάμ, που ήσουν;" μιλούν για την απελπισία των ανθρώπων που έχουν εμπλακεί στον πόλεμο. Τα μεταγενέστερα έργα του, όπως το "Γνωριμία με τη νύχτα" και "Το αφύλαχτο σπίτι", μιλούν για το ηθικό κενό πίσω από το "οικονομικό θαύμα" της μεταπολεμικής Γερμανίας, ενώ "Το ψωμί των πρώτων χρόνων" απεικονίζει τη φτώχεια, το ζόφο και την πείνα των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Άλλα σημαντικά έργα του είναι: "Οι απόψεις ενός κλόουν", "Ομαδικό πορτραίτο με μια κυρία", "Η χαμένη τιμή της Κατερίνας Μπλουμ", "Γυναίκες σε τοπίο με ποτάμι". Πολέμιος του ΝΑΤΟ αλλά και του σοβιετικού καθεστώτος, σοσιαλδημοκράτης και ειρηνιστής, επέσυρε δριμύτατες επικρίσεις από τους συντηρητικούς κύκλους, οι οποίες δεν κάμφθηκαν ούτε όταν τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας, το 1972.






e-mail Facebook Twitter