Αρχοντικά σβάρτς

Η μελέτη της παραδοσιακής αρχιτεκτονικής της Ελλάδας, όπως διαμορφώθηκε με την ώθηση της οικονομικής ανέσεως κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα, συνδυάζει την ιστορική προσέγγιση στη ραγδαία εξέλιξη μιας εποχής με τη γνώση. Γνώση των μεθόδων εφαρμογής δομικών υλικών και των μορφών, όπως εξελίχθηκαν από τις προοδευτικές τάσεις εξυπηρετήσεως των αναγκών της ζωής, με τη δυναμική παρέμβαση των διακοσμητικών ρευμάτων της εποχής στις ευρωπαϊκές χώρες. Από τη μελέτη των παραδοσιακών μορφών και της εξελίξεώς τους στο χρόνο, από τα διαθέσιμα υλικά και τις μεθόδους εφαρμογής και από την έμπνευση και επιδεξιότητα του δημιουργού αναδύεται η σύγχρονη αρχιτεκτονική μορφή. Η λειτουργική διαρρύθμιση με σαφήνεια στη διάρθρωση των χώρων των αρχοντικών Γεωργίου και Δημητρίου Σβαρτς στα θεσσαλικά Αμπελάκια και η έντεχνη κατανομή του πλούσιου εσωτερικού διακόσμου από ξυλόγλυπτα, φεγγίτες και φυσιοκρατική ζωγραφική, με κριτήρια υπαγορευόμενα, όχι μόνο από την εξυπηρέτηση πραγματικών αναγκών, αλλά και από έκδηλη επίδειξη οικονομικής ανέσεως και κοινωνικής υπεροχής, αποτελούν πολύτιμα στοιχεία μελέτης για την εξέλιξη της παραδοσιακής και τη δημιουργία νέων μορφών αρχιτεκτονικής. Μνήμη και για τον Γεώργιο Σβαρτς, τον δραστήριο πρωτεργάτη και ιδρυτή της "Κοινής Συντροφίας και Αδελφότητας" των Αμπελακίων, της πρωτοποριακής αυτής μορφής εμπορικής δραστηριότητας για την εποχή της και για όλο τον κόσμο, αλλά και για τον Δημήτριο Σβαρτς, ιδρυτή μιας των επιμέρους εταιρειών της Συντροφίας, η παρουσίαση των συνθηκών της καθημερινής ζωής της οικογένειάς τους, οικογένειας εύπορων Ελλήνων εμπόρων του τέλους του 18ου αιώνα, στα "παλάτια" τους, στολίδια της παραδοσιακής αστικής αρχιτεκτονικής της Ελλάδας, διαμορφωμένα εν μέρει και σε κέντρα αναπτύξεως εμπορικής δραστηριότητας. Τα αρχοντικά Γεωργίου και Δημητρίου Σβαρτς, μνημεία αρχιτεκτονικής και πολιτισμού, αποπερατωμένα στην ίδια πενταετία, έχουν πολλά κοινά αρχιτεκτονικά και διακοσμητικά χαρακτηριστικά, αλλά και ακραίες διαφοροποιήσεις, οι οποίες τα εντάσσουν σε διακεκριμένες εποχές, στους κρίσιμους για την τέχνη 18ο και 19ο αιώνα. Με τη μελέτη των αρχοντικών Σβαρτς ασχολήθηκα αναλυτικά στο παρελθόν. Ήδη προβαίνω στη σύγκριση στοιχείων της αρχιτεκτονικής και της διακοσμήσεώς τους, καθόσον "ο μεν θερισμός πολύς, οι δε εργάται ολίγοι". Δρ Αναστασία Διαμ. Διαμαντοπούλου