Ο Βαρδιάνος στα σπόρκα είναι μία σκιαθίτικη θαλασσινή ιστορία, που περιγράφει τις αντιδράσεις και τις συμπεριφορές των ανθρώπων, ατόμων και ομάδων της μικρής κοινωνίας, μπροστά στο άκουσμα και την απειλή μιας επιδημίας. Η γριά Σκεύω πληροφορήθηκε ότι ο γιος της Σταύρος, που επέστρεφε από ταξίδι, θα παρέμενε σε καραντίνα στο λοιμοκαθαρτήριο. Αποφασίζει, ανήσυχη για την υγεία του, να πάει να τον συναντήσει. Καταφέρνει, ντυμένη αντρικά, με την εύνοια της τύχης και έχοντας συνεργούς στο μυστικό της κάποιους συντοπίτες της να προσληφθεί ως βαρδιάνος (φύλακας) στα μολυσμένα καράβια (σπόρκα). Ο Παπαδιαμάντης, παρόλο που χρησιμοποιεί ως πλαίσιο μια επιδημία, δεν εστιάζει την αφήγησή του στις τραγικές συνέπειές της για τον κόσμο. Κυριαρχεί διάθεση ανάλαφρη, εύθυμη και εξελίξεις απρόσμενες. Σκοπός του είναι να ασκήσει κοινωνική κριτική σε κακώς κείμενα και σε μικροσυμφέροντα, προβάλλοντας ταυτόχρονα την ευγένεια του ήθους και το μεγαλείο της ανθρωπιάς των λαϊκών ανθρώπων.
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 3 Μαρτίου του 1851 και ήταν γιος του ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ και της Αγγελικής κόρης Αλεξ. Μωραϊτίδη. Τελείωσε το δημοτικό και τις δύο πρώτες τάξεις του ελληνικού σχολείου στη Σκιάθο. Φοίτησε σε σχολείο της Σκοπέλου, του Πειραιά και τελικά πήρε απολυτήριο Γυμνασίου από το Βαρβάκειο το 1874. Το Σεπτέμβριο του ίδιου χρόνου, γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου όμως ποτέ δεν αποφοίτησε, ενώ γράφει το πρώτο λυρικό του ποίημα για τη μητέρα του. Έμαθε αγγλικά και γαλλικά μόνος του. Για να ζήσει έκανε ιδιαίτερα μαθήματα και δημοσίευε κείμενα και μεταφράσεις στις εφημερίδες. Τον Ιούλιο του 1872 ακολούθησε το μοναχό Νήφωνα στο Άγιο Όρος, όπου έμεινε μερικούς μήνες, αλλά διαπίστωσε ότι δεν του ταίριαζε το μοναχικό σχήμα. Ωστόσο δεν έλειπε ποτέ από τον κυριακάτικο εκκλησιασμό στον Άγιο Ελισσαίο στο Μοναστηράκι, όπου έψελνε ως δεξιός ψάλτης. Το 1879 δημοσιεύει το μυθιστόρημα η "Μετανάστις" στην εφημερίδα "Νεόλογος". Το 1882 άρχισε να δημοσιεύει το μυθιστόρημά του "Οι έμποροι των Εθνών" στην εφημερίδα "Μη χάνεσαι". Το 1884 άρχισε να δημοσιεύει στην "Ακρόπολη" το μυθιστόρημά του "Γυφτοπούλα", όπου από το 1892 ως το 1897 εργάζεται ως τακτικός συνεργάτης. Από το 1902 ως το 1904 μένει στη Σκιάθο απ' όπου δημοσιεύει τη "Φόνισσα". Το έργο του περιλαμβάνει περίπου 180 διηγήματα και νουβέλες που αναφέρονται στις φτωχές τάξεις της Αθήνας και της Σκιάθου και ελάχιστα ποιήματα θρησκευτικού περιεχομένου. Στις 13 Μαρτίου 1908 γιορτάζεται στον "Παρνασσό" η 25ετηρίδα του στα ελληνικά γράμματα, υπό την προστασία της πριγκίπισσας Μαρίας Βοναπάρτη. Αμέσως μετά επιστρέφει στην πατρίδα του όπου και μένει ως το τέλος της ζωής του. Πεθαίνει το ξημέρωμα της 3ης Ιανουαρίου του 1911 από πνευμονία.
