Οι δύο οδηγοί του Δάντη στους χώρους του μεταφυσικού - του έπους βρίσκονται σε συμπληρωματική σχέση: ο Βιργίλιος τον οδηγεί στα δύο πρώτα επίπεδα, την Κόλαση και το Καθαρτήριο, ενώ η Βεατρίκη τον οδηγεί στο τρίτο επίπεδό, τον Παράδεισο.
Ο Βιργίλιο είναι εδώ η προσωποποίηση της υψηλόφρονης ποίησής του. Με τα αισθητικά και ηθικά της διδάγματα ωριμάζει ο Δάντης και γίνεται ικανός να σηκώσει το βάρος του ποιητικού του άθλου. Ωστόσο, τ' ανώτερα μυστήρια της ψυχής, όταν αυτή στρέφεται προς τον τελικό προορισμό, που είναι και ο τόπος εκπόρευσής της, δεν μπορεί να προσεγγίσει παρά μόνο με τη βοήθεια της Βεατρίκης. Αυτή με τη σειρά της είναι η προσωποποίηση της ψυχικής του υπόστασης, της γιουνγκικής anima. Η Βεατρίκη - anima τον ανεβάζει μέχρι την κορυφή του κόσμου, τη λαμπερή rosa candida, το λευκό θεϊκό ρόδο, που το συναποτελούν οι ψυχές λευκοφορεμένων αγίων και αγγέλων και όπου ο Δάντης απολαμβάνει το μακάριο θέαμα της τρισηλίου θεότητος...
