Βουδαπέστη 1945

Η Συνθήκη του Τριανόν (1920) η οποία επιβλήθηκε στην Ουγγαρία μετά τη λήξη του Α' ΠΠ, ήταν μια από τις πιο αμείλικτες που έχουν επιβληθεί ποτέ σε ηττημένο κράτος. Τα βαθιά εθνικά τραύματα που προκάλεσε η ήττα στον ουγγρικό λαό, ο διαμελισμός της χώρας και η κομμουνιστική επανάσταση του 1919, θα καθόριζαν την πολιτική στάση και το μέλλον του έθνους αυτού για τα επόμενα 20 χρόνια, οδηγώντας το στη μοιραία, αλλά και αναπόφευκτη συμμαχία του με την Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία. Η συμμαχία αυτή χάρισε αναίμακτα στην Ουγγαρία κάποια από τα χαμένα εδάφη της, αλλά τα κέρδη αυτά προϋπέθεταν και κάποιο τίμημα το οποίο ο ηγέτης της χώρας δεν φαινόταν πρόθυμος να καταβάλει. Όταν το καλοκαίρι του 1944 η συμμαχία των κρατών του Άξονα άρχισε να καταρρέει, ο Ούγγρος αντιβασιλέας επεδίωξε μια συνθηκολόγηση με τους Σοβιετικούς. Η Ουγγαρία είχε απομείνει η τελευταία πετρελαιοπαραγωγός χώρα του Γ' Ράιχ και ο Χίτλερ δεν θα ορρωδούσε προ ουδενός προκειμένου να τη διατηρήσει στο πλευρό του. Όταν οι σοβιετικές δυνάμεις έφτασαν προελαύνοντας στα ανατολικά σύνορα της χώρας, ενίσχυσε τις δυνάμεις του στην Ουγγαρία, αλλά στάθηκε αδύναμος να συγκρατήσει την πλημμυρίδα του Ερυθρού Στρατού. Η Ουγγαρία, όμως, αποτελούσε και για τον Στάλιν ένα μεγάλο έπαθλο, αφενός ως μια ακόμη συμβολική νίκη, και αφετέρου ως προϋπόθεση για την προέλασή του προς το Βερολίνο. Εν μέσω όλων αυτών των σκοπιμοτήτων, η πολιορκία της Βουδαπέστης η οποία ακολούθησε (24 Δεκεμβρίου 1944 - 13 Φεβρουαρίου 1945), θα ήταν η τρίτη μεγαλύτερη και αιματηρότερη του Β' ΠΠ, συγκρινόμενη σε βιαιότητα μαχών μόνο με εκείνες του Στάλινγκραντ και του Λένινγκραντ. Όταν η πόλη κυκλώθηκε από 500.000 Σοβιετικούς, ο Χίτλερ, εμμονικός όπως πάντα, διέταξε την υπεράσπισή της μέχρι το τελευταίο σπίτι και την τελευταία βολίδα. Το σκηνικό της μάχης ήταν πραγματικά εφιαλτικό: λυσσώδεις μάχες εκ του συστάδην από κτίριο σε κτίριο, ατομικές πράξεις αυτοθυσίας και απεγνωσμένης αντίστασης, αλλά και ειδεχθή εγκλήματα, ερείπια παντού, χιόνι, πάγος, πείνα και έλλειψη πυρομαχικών, σωροί πτωμάτων στους δρόμους, φρικτές συνθήκες "περίθαλψης" τραυματιών που ξεπερνούν κάθε φαντασία... Οι καταδικασμένοι υπερασπιστές της ουγγρικής πρωτεύουσας δεν έτρεφαν αυταπάτες. Ακόμη και χωρίς τη διαταγή του Χίτλερ, οι 75.000 άνδρες του 9ου Σώματος SS και οι Ούγγροι μαχητές δεν θα είχαν πράξει κάτι διαφορετικό: χωρίς καμία ελπίδα απεγκλωβισμού, απέρριψαν κάθε πρόταση παράδοσης, αποφασισμένοι να πολεμήσουν μέχρις εσχάτων, γνωρίζοντας ότι δεν μπορούσαν να αναμένουν κανέναν οίκτο από τους Σοβιετικούς. Η πολιορκία κατέληξε σε μια ανείπωτη σφαγή 50 ημερών και κορυφώθηκε με την απελπισμένη επιχείρηση εξόδου από τον θύλακα, η οποία θα επισκίαζε και τις τραγικότερες στιγμές ολόκληρου του πολέμου. Το γλαφυρό κείμενο, με τις πολυάριθμες προσωπικές μαρτυρίες και αφηγήσεις των δραματικών εκείνων γεγονότων, συνοδεύεται, όπως πάντα, από εκπληκτικούς έγχρωμους χάρτες των επιχειρήσεων και σπάνιο φωτογραφικό υλικό.