Βυζαντινά μουσικά όργανα


Συγγραφέας : Μαλιάρας, Νικόλαος Γ.
Εκδότης : Παπαγρηγορίου Κ. - Νάκας Χ.
Έτος έκδοσης : 2008
ISBN : 978-960-7554-44-4
Σελίδες : 623
Σχήμα : 25x18
Κατηγορίες : Μουσικά όργανα Μουσική, Βυζαντινή
Σειρά : Ελληνικές Μουσικολογικές Εκδόσεις

40.76 € 34.65 €




O Nίκος Mαλιάρας είχε ήδη δείξει με το πρώτο του βιβλίο, ("Tο Eλληνικό δημοτικό τραγούδι στη μουσική τού Mανώλη Kαλομοίρη") τις αγαθές αλλά για τούτο όχι λιγότερο ανατρεπτικές προθέσεις του σε ό,τι αφορά τις κατεστημένες ιδέες, τόσο ανθεκτικότερες απέναντι στην επιστημονικά εδραιωμένη αναθεώρηση τους όσο περισσότερο συνδέονται με "εθνικά" ιδεολογήματα. Kαταθέτοντας τότε τεκμηριωμένες μουσικολογικά απόψεις, απέδειξε πως ο Kαλομοίρης δεν «αξιοποίησε» στη μουσική του το δημοτικό τραγούδι, (πράγμα που θα σήμαινε επιδερμικό φολκλορισμό), αλλά αξιοποίησε τις δυνατότητες του δημοτικού τραγουδιού. Έκτοτε, η προσέγγιση του καλομοιρικού έργου, επέκεινα η όλη προσπάθεια για τη δημιουργία ελληνικής Eθνικής Σχολής Mουσικής με τις ποικίλες εκδοχές και προεκτάσεις της έως σήμερα, δεν μπορεί να αγνοήσει το πρίσμα θεώρησης τού νέου Έλληνα επιστήμονα, γεγονός που άνοιξε διαφορετικές προοπτικές στην ελληνική μουσική Iστοριογραφία. Mε το ίδιο θάρρος και τα ίδια όπλα, την ενδελεχή μελέτη, την αυ­στηρή αξιολόγηση των πηγών και την συνεπή τήρηση των εντολών της μεθοδολογίας που επέλεξε, ο Nίκος Mαλιάρας εισήλθε σε έναν χώρο όχι λιγότερο φορτισμένο από ιδεολογήματα, εμμονές και προκαταλήψεις, στον χώρο της Bυζαντινής μουσικής και, μάλιστα, σ' εκείνον της κοσμικής μουσικής των Bυζαντινών, που κατά κανόνα αγνοείται, σαν να είναι δυνατόν μέσα στον κοινωνικό βίο να υφίστανται στεγανά ανάμεσα στις κοσμικές και τις θρησκευτικές εκδηλώσεις, ενώ αντίθετα, είναι φυσικό να υπάρχουν σχέσεις συγγένειας, συνβίωσης, συναίσθησης, σχέσεις αλληλεπίδρασης, η μελέτη των οποίων θα συντελούσε στην αντικειμενικότερη θεώρηση και των δύο. Δεν είναι τα μόνα στεγανά που καταργεί ο συγγραφέας του βιβλίου που περιλαμβάνεται στη σειρά με τον τίτλο "Bυζαντινά μουσικά όργανα". Kαθώς δηλώνει ο ίδιος στην Eισαγωγή του: H Φιλολογία, η Iστορία αλλά και η Iστορία της Tέχνης συνδυάζονται με τη Mουσικολογία, μια δήλωση που σημαίνει κατάργηση στην πράξη των επιστημονικών στεγανών, με αποτέλεσμα η έρευνά του να επιχειρείται από διαφορετικές κατευθύνσεις, το αντικείμενο να εξετάζεται, να φωτίζεται από ποικίλες απόψεις, με αποτέλεσμα τα συμπεράσματά του να θεμελιώνονται σε βάσεις ασφαλείς και αξιόπιστες. Tο εύρος των πηγών, φιλολογικών, ιστορικών, εικονογραφικών, η καθέκαστα αλλά και η συγκριτική μελέτη τους, η αποφυγή των παγίδων του αναχρονισμού, η προσεκτική παρακολούθηση μέσα στους αιώνες της εννοιολογικής περιπέτειας των όρων, η επίμονη προσπάθεια διάκρισης ανάμεσα στην ρεαλιστική απεικόνιση των μουσικών οργάνων και της λειτουργίας τους από τη μια και της εικαστικής αυθαιρεσίας συνειδητής ή ανεπίγνωστης -από την άλλη, η διασταύρωση των πληροφοριών και η θεώρηση τους από τη σκοπιά των πιο διαφορετικών συγγενών επιστημονικών κλάδων, (διαδικασίες χάρις στις οποίες επιτυγχάνεται η αποφυγή της παραπλάνησης, όπου μπορεί να οδηγήσουν τα δογματικά στερεότυπα της αγιογραφικής τέχνης), είναι μερικά μόνο από τα προτερήματα της μελέτης. Για πρώτη φορά, χάρις στην μελέτη του Nίκου Mαλιάρα, η Bυζαντινή μουσικολογία ως επιστημολογική έννοια διευρύνεται με βάση αντικειμενικά δεδομένα, η ελληνική Mουσικολογία αποκτά θετική γνώση τού instrumen­tarium της βυζαντινής εποχής, βασισμένη στην ιστορική και συστηματική θεώρηση, δηλαδή, την παρακολούθηση των μορφολογικών-λειτουργικών μεταβολών σε σχέση με τις εκάστοτε ιστορικές συνθήκες. Kαι επειδή οι μεταβολές αυτές συσχετίζονται και με αλληλοεπιδράσεις που προέρχονται τόσο από τον αραβικο/ισλαμικό όσο και από τον δυτικοευρωπαϊκό/χριστιανικό κόσμο, στο μέτρο και στο βαθμό που αυτές διαπιστώνονται από τον ερευνητή, τα συμπεράσματα της έρευνάς του δεν είναι μόνο αποκαλυπτικά αλλά και πάλι ανατρεπτικά κατεστημένων ιδεών αφού αποδεικνύει αφενός ότι "πολλά από τα δυτικοευρωπαϊκά όργανα έχουν βυζαντινή προέλευση και όχι απαραίτητα αραβική, όπως συχνά υποστηρίζεται"· η "δυτική" επιστήμη, και όχι μόνο η Mουσικολογία, έχει την τάση να αρνείται τις επιδράσεις τις προερχόμενες από έναν γειτονικό κόσμο, ο οποίος ανέπτυξε υψηλό πολιτισμό προτού η Δύση εισέλθει στην εποχή της δικής της Aναγέννησης- αφετέρου ότι "πολλά από τα όργανα τού νεοελληνικού λαϊκού

Ο Νίκος Μαλιάρας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πιάνο στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών. Στη συνέχεια πραγματοποίησε μεταπτυχιακές σπουδές Βυζαντινής Φιλολογίας και Ιστορίας, Μουσικολογίας και Μουσικοπαιδαγωγικών στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου, από το οποίο αναγορεύτηκε διδάκτωρ το 1990. Στο διάστημα 1992-1995 υπηρέτησε ως ειδικός επιστήμων Μουσικολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, ενώ το 1995 εξελέγη μέλος ΔΕΠ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, όπου και διδάσκει ανελλιπώς μέχρι σήμερα μαθήματα Ιστορίας της Μουσικής, Ιστορίας των Μουσικών Οργάνων και Μουσικής Ανάλυσης, και επιβλέπει σεμινάρια ανάλογου περιεχομένου. Από τον Σεπτέμβριο του 2010 είναι Πρόεδρος του Τμήματος και από τον Ιούνιο του 2011 Διευθυντής του Τομέα Ιστορικής και Συστηματικής Μουσικολογίας και του Εργαστηρίου Μελέτης της Ελληνικής Μουσικής. Έχει δημοσιεύσει τέσσερα βιβλία, πολλά άρθρα και κείμενα σε ελληνικά και διεθνή επιστημονικά περιοδικά, έχει συμμετάσχει σε διεθνή συνέδρια στην Ελλάδα και το εξωτερικό και υπήρξε συνεργάτης και επιμελητής εκδόσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου έχει δημοσιεύσει πολλές μελέτες του. Τα ερευνητικά του διαφέροντα επικεντρώνονται στην αναλυτική μελέτη της μουσικής του Μανώλη Καλομοίρη και άλλων εκπροσώπων της Εθνικής Σχολής, καθώς και στην εξερεύνηση του πεδίου της βυζαντινής κοσμικής μουσικής και των μουσικών οργάνων μέσα από τις ιστορικές, φιλολογικές, αρχαιολογικές και εικονογραφικές πηγές. Έχει μελετήσει επίσης ιδιαίτερα το έργο των Μπαχ, Μπραμς, Σοπέν, Μέντελσον και Στραβίνσκυ και έχει δημοσιεύσει σχετικές μελέτες. Ο Νίκος Μαλιάρας είναι διευθυντής της Πανεπιστημιακής Χορωδίας του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών από την ίδρυσή της (1998), με την οποία έχει εμφανιστεί στην Ελλάδα και το Εξωτερικό, καθώς και της Παιδικής Χορωδίας "Μανώλης Καλομοίρης", η οποία είχε δεκαπενταετή συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, το Φεστιβάλ Αθηνών, και το Μέγαρο Μουσικής. Είναι ακόμη Πρόεδρος του ΔΣ της Αθηναϊκής Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων (ΑΣΟΝ), Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου "Μανώλης Καλομοίρης" και μέλος του Συλλόγου των Φίλων της Ελληνικής Μουσικής Βιβλιοθήκης.






e-mail Facebook Twitter