Γενικές Αρχές Δημοσίου Δικαίου

Το παρόν έργο «Γενικές Αρχές Δημοσίου Δικαίου» αποτελεί τον πρώτο τόμο της νέας σειράς της Νομικής Βιβλιοθήκης «Εγχειρίδια Δημοσίου και Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου», η οποία φιλοδοξεί να μεταδώσει σύγχρονες απόψεις, θέσεις και μεθοδολογία για τους κλάδους του Δημοσίου και του Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου. Η νέα σειρά στόχο έχει να συστηματοποιήσει και να καλύψει με επιμέρους μελέτες όλη την ύλη του Δημοσίου και του Ευρωπαϊκού Δημοσίου Δικαίου και κυρίως να εμβαθύνει σε αυτή ξεκινώντας από τις αρχές με τον παρόντα τόμο, περνώντας στα δικαιώματα και καταλήγοντας σε άλλα οργανωτικής και διαδικαστικής φύσεως θέματα που αφορούν το κράτος και τον οργανισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συντάκτες του παρόντος τόμου που αφορά τις Γενικές Αρχές Δημοσίου Δικαίου αποτελούν Ακαδημαϊκοί, Ανώτατοι Δικαστές και καταξιωμένοι δικηγόροι. Το έργο έχει προλογίσει με τη βαθειά επιστημονική γνώση και εμπειρία που τον διακρίνουν ο Καθηγητής Γ. Κασιμάτης. Ειδικότερα, στο πρώτο κεφάλαιο εξετάζεται η κορυφαία θεμελιώδης αρχή της πολιτικής κοινωνίας, η Δημοκρατική Αρχή. Μεταξύ άλλων αναλύεται η έννοια της αντιπροσώπευσης και της δημοκρατικής νομιμοποίησης, ενώ σε ξεχωριστή ενότητα προσεγγίζεται η δημοκρατική αρχή έξω από το πλαίσιο του Κράτους και σε περίοδο δημοσιονομικής κρίσης. Το δεύτερο κεφάλαιο αφορά τη διάκριση των εξουσιών. Ερευνάται ειδικότερα από τη συγγραφέα η αρχή της οργανικής διάκρισης των λειτουργιών στο ισχύον Σύνταγμα, οι «τρεις εξουσίες» στα ελληνικά Συντάγματα καθώς και η αντιμετώπιση της αρχής από τη νομολογία. Στο τρίτο κεφάλαιο ακολουθεί η ανάλυση της κοινοβουλευτικής αρχής και εξετάζονται θεσμοί όπως ο κοινοβουλευτισμός και η αρχή της δεδηλωμένης, ενώ παρουσιάζονται αναλυτικά οι επιμέρους εκφάνσεις της κοινοβουλευτικής αρχής. Αντικείμενο του τέταρτου κεφαλαίου είναι η σχέση του κυρίαρχου εθνικού κράτους και κατά συνέπεια του Συντάγματός του με τη διεθνή και υπερεθνική έννομη τάξη, όπου η τελευταία αποκτά ιδιαίτερη πρακτική σημασία με το παγκόσμιας σημασίας εγχείρημα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και ενοποίησης. Στο πέμπτο κεφάλαιο αναλύεται διεξοδικά η αρχή της νομιμότητας στο πλαίσιο της ελληνικής έννομης τάξης. Εξετάζονται διαδοχικά στις επιμέρους ενότητες οι πηγές του δικαίου που συγκροτούν το «πλέγμα της νομιμότητας», το περιεχόμενο της αρχής και ο έλεγχος της τήρησής της. Το έκτο κεφάλαιο αναφέρεται στην αρχή της αναλογικότητας η οποία αναλύεται σε επιμέρους κεφάλαια που αφορούν μεταξύ άλλων τη σύνδεση της αρχής με τον ορθολογισμό, την εξέτασή της ως τεχνική άρσης συγκρούσεων, την έκταση και τα όρια της εφαρμογής της καθώς και την έννοια της δίκαιης ισορροπίας στη νομολογία του ΕΔΔΑ. Στο έβδομο κεφάλαιο εξετάζεται η έννοια του οικολογικού κράτους και οι συνταγματικές αρχές που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ στο όγδοο κεφάλαιο ακολουθεί μία αναλυτική παρουσίαση των αρχών της διοικητικής αποκέντρωσης και της τοπικής αυτοδιοίκησης η οποία επιχειρείται σε δύο ενότητες που αναφέρονται στη συνταγματική κατοχύρωση του αποκεντρωτικού διοικητικού συστήματος του Κράτους και την συνταγματική διευθέτηση του θεσμού της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αντιστοίχως. Το ένατο κεφάλαιο αφορά το Δημοσιονομικό και το Οικονομικό Σύνταγμα και αποτελείται από δύο επιμέρους κεφάλαια. Στο πρώτο αναλύεται το Δημοσιονομικό Σύνταγμα, όπου γίνεται αρχικά η διάκριση των δημοσιονομικών αρχών συνταγματικού επιπέδου, μεταξύ αυτών που διέπουν την κατάρτιση, ψήφιση και εκτέλεση του νόμου του Κρατικού Προϋπολογισμού και των Προϋπολογισμών των ΟΤΑ και στη συνέχεια εκείνων που διέπουν τη θέσπιση και εκτέλεση των λοιπών δημοσιονομικών νομοθετημάτων, Τέλος, γίνεται ικανή αναφορά στη συνταγματική αρχή - ρήτρα του δημοσιονομικού συμφέροντος του Κράτους, ως την πλέον επίκαιρη και «κορυφαία» σήμερα συνταγματική αρχή που έχει δραματικά «προαχθεί» από τη νομολογία σε θέση γενικού δημοσίου συμφέροντος, χάριν της οποίας υποχωρούν, βάσει της νομολογίας, τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, λόγω της εθνικής δημοσιονομικής -οικονομικής κρίσης. Το δεύτερο μέρος του ένατου κεφαλαίου αφορά το Οικονομικό Σύνταγμα και εξετάζει σε δύο κεντρικές ενότητες αφενός τα οικονομικά δικαιώματα, η έκταση και το είδος των οποίων καθορίζουν τα βασικά χαρακτηριστικά του οικονομικού Συντάγματος, αφετέρου το ζήτημα του κρατικού παρεμβατισμού στην οικονομία και τη διάκριση των διαφόρων μορφών παρεμβατικής δράσης που το κράτος επιλέγει για να διεισδύσει στην οικονομική ζωή. Στο δέκατο κεφάλαιο το οποίο αφορά τη δίκαιη δίκη ως όχημα της ευρωπαϊκής δικαιοκρατίας ακολουθεί ευσύνοπτη ανάπτυξη της λειτουργίας του άρθρου 6 παρ. 1. Προηγείται ο προσδιορισμός του πεδίου εφαρμογής της διάταξης, ενώ το δεύτερο μέρος αφορά την έκταση της παρεχόμενης προστασίας, η οποία στο πλαίσιο της ανάλυσης κωδικοποιείται στις απαιτήσεις πραγματικής, ουσιαστικής και αποτελεσματικής δικαιοσύνης. Τα δικαιώματα δικαστικής προστασίας και δικαστικής ακροάσεως ερευνώνται στο ενδέκατο κεφάλαιο, όπου αναλύεται το περιεχόμενο και τα υποκείμενα του δικαιώματος δικαστικής προστασίας, ενώ σε επιμέρους ενότητα γίνεται ανάλυση της επίδρασης του δικαιώματος δικαστικής προστασίας κατά τη διαμόρφωση των επιμέρους σταδίων της πολιτικής δίκης. Ο τόμος προσφέρεται στους αναγνώστες με τη φιλοδοξία να συνδράμει στη γονιμότερη ερμηνευτική επεξεργασία και εφαρμογή του δημοσίου δικαίου. Συμπληρώνεται από επιμέρους και ενιαίο αλφαβητικό ευρετήριο, προς διευκόλυνση των αναγνωστών.