Για πάντα και μια μέρα παραπάνω

Ο Μίλοραντ Πάβιτς (1929-2009) γεννήθηκε Βελιγράδι, "στην όχθη του Δούναβη, ενός από τους τέσσερις ποταμούς του Παραδείσου". Θεωρήθηκε ο γνωστότερος σύγχρονος Σέρβος συγγραφέας στην εποχή του και τα έργα του μεταφράστηκαν σε 27 γλώσσες, μέχρι των οποίων και τα κινεζικά, παρά -ή ίσως εξαιτίας- της νεοτερικότητας και, συνάμα, του παραδοσιακού απόηχου της γραφής του. Εκτός από το αριστούργημά του, "Το λεξικό των Χαζάρων", 1984, που τον έκανε γνωστό (ελλ. εκδ. Ηρόδοτος, 1991, β' έκδοση Καστανιώτης, 2003), έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα "Εσωτερική πλευρά του ανέμου" (μυθιστόρημα διπλής εισόδου, εκδ. Εστία, 1994), "Τοπίο ζωγραφισμένο με τσάι" (μυθιστόρημα γραμμένο σαν σταυρόλεξο, που διαβάζεται οριζοντίως και καθέτως, εκδ. Ηρόδοτος, 1996), "Η τελευταία αγάπη στην Κωνσταντινούπολη" (μυθιστόρημα όπου κάθε κεφάλαιο αντιστοιχεί σε μία κάρτα του ταρό, εκδ. Εστία, 1997), "Δεύτερο σώμα" (εκδ. Εστία, 2007), το θεατρικό "Για πάντα και μια μέρα παραπάνω" (εκδ. Εστία, 1998), τις συλλογές διηγημάτων "Σιδηρούν παραπέτασμα", "Τα άλογα του Αγίου Μάρκου", "Το αντεστραμμένο γάντι", "Το κυνηγόσκυλο του ρώσικου ανέμου" κ.ά. Στα ελληνικά κυκλοφορούν επίσης το μυθιστόρημά του "Καπέλο από δέρμα ψαριού" (εκδ. Καστανιώτη, 1999), που στη Γιουγκοσλαβία το 1996 θεωρήθηκε το βιβλίο της χρονιάς, καθώς και η συλλογή διηγημάτων "Το γυάλινο σαλιγκάρι" (εκδ. Καστανιώτη, 1999). Δίδαξε σερβική λογοτεχνία και βυζαντινή ιστορία στα Πανεπιστήμια του Βελιγραδίου και του Νόβισαντ, και το 1991 έγινε δεκτός ως τακτικό μέλος της Σερβικής Ακαδημίας. Το όνομά του είχε προταθεί τρεις φορές για το Νόμπελ Λογοτεχνίας, ενώ η διεθνής κριτική τον συνέκρινε με συγγραφείς όπως οι Μπόρχες, Ναμπόκοφ, Σίνγκερ, Καλβίνο και Έκο. Πέθανε από έμφραγμα του μυοκαρδίου στο σπίτι στο Βελιγράδι, στις 30 Νοεμβρίου 2009, σε ηλικία 80 ετών.