Ήδη από την εποχή που ζούσε, αλλά και μετά το θάνατό του, ο Δημήτρης Πικιώνης (1887-1968) αποτέλεσε μια εξαιρετικά σύνθετη και αντιφατική προσωπικότητα, που είχε τη ιδιότητα να
γοητεύει όσους τον προσέγγιζαν αλλά και να προκαλεί έντονες αντιδράσεις σε όσους έτυχε να διαφωνούν μαζί του. Δημιουργήθηκε, με αυτό τον τρόπο, ένα "ζήτημα Πικιώνη", που εμπόδιζε
τη νηφάλια εκτίμηση της συμβολής του.
Χρειάστηκε να μεσολαβήσουν αρκετές δεκαετίες, ώς τη δεκαετία του 1990, για να αρθούν, και πάλι όχι ολοκληρωτικά, οι επιφυλάξεις εναντίον του και να αναγνωριστεί επιτέλους ο Πικιώνης ως μεγάλος αρχιτέκτονας.
Όποιος σήμερα θελήσει να ασχοληθεί με τον Πικιώνη, θα χρειαστεί να κινηθεί προς δύο κατευθύνσεις: να ελέγξει την εγκυρότητά της ώς τώρα επιφυλακτικής στάσης απέναντί του ή ακόμα
και της απόρριψής του και, το σημαντικότερο, να δείξει πως ο Πικιώνης είναι υπολογίσιμη δύναμη του σύγχρονου διαλόγου για την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα.
Η ευκαιρία αυτή προσφέρεται με την τυχαία ανακάλυψη δύο ηχογραφημένων διαλέξεων του Πικιώνη στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πολυτεχνείου το 1965, που ώς τώρα παρέμειναν αδημοσίευτες.
Με τη σχολιασμένη τους έκδοση μας δίνεται η δυνατότητα, ύστερα από μισό αιώνα, να τον ακούσουμε να μιλάει και, ίσως το πιο συναρπαστικό, να συνομιλεί με το ακροατήριό του. Με άλλα λόγια, διαθέτουμε το μοναδικό γνωστό δείγμα του πώς ακριβώς δίδασκε ο Πικιώνης, χωρίς η σχετική πληροφόρηση να έχει διαθλαστεί από τη μνήμη ή να έχει υποστεί εξωραϊστικές επεμβάσεις.
Ο Δημήτρης Φιλιππίδης είναι αρχιτέκτονας (ΕΜΠ, 1962), μετά το 1975 καθηγητής πολεοδομίας και σήμερα ομότιμος καθηγητής της Σχολής Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ. Εργάστηκε σε διάφορα γραφεία εκπονώντας αρχιτεκτονικές και πολεοδομικές μελέτες (1964-1995) και διακρίθηκε σε διαγωνισμούς. Έχει δημοσιεύσει άρθρα και κριτικές βιβλίων για την ελληνική παραδοσιακή και σύγχρονη αρχιτεκτονική, την πολεοδομία και την εκπαίδευση των αρχιτεκτόνων. Έχει γράψει δεκαπέντε βιβλία: "Νεοελληνική αρχιτεκτονική" (1984), "Για την ελληνική πόλη" (1990), "Είκοσι θέσεις για την πολεοδομία" (1990), "Το σκυρόδεμα στην ελληνική αρχιτεκτονική του εικοστού αιώνα" (1992), "Μεσογειακά σπίτια: Ελλάδα" (1994), "Λύσανδρος Καυταντζόγλου" (1995), "Πέντε δοκίμια για τον Κωνσταντινίδη" (1997), "Διακοσμητικές τέχνες" (1998), "Μοντέρνα αρχιτεκτονική στην Ελλάδα" (2001), "Προάστια και εξοχές της Αθήνας του '30" (2006), "Αρχιτεκτονικές μεταμορφώσεις" (2006), "Νεοκλασικές πόλεις στην Ελλάδα" (2007), "Οικοδομικό τετράγωνο 19 (2009), "Εφήμερη και αιώνια Αθήνα" (2009), "Δημήτρης Πικιώνης" (2009). Έχει επιμεληθεί αφιερώματα και μονογραφίες αρχιτεκτόνων, καθώς και τους έξι πρώτους τόμους της σειράς "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική" (1980-1988).
