Στις "Δύο αφηγήσεις μυστηρίου" ο Ιβάν Τουργκένιεφ μάς αποκαλύπτει μια διαφορετική πτυχή της δημιουργίας του, στην οποία κυριαρχεί η γοητεία που ασκούν πάνω μας τα μυστηριώδη φαινόμενα, είτε αυτά εκδηλώνονται στην περιβάλλουσα φύση είτε φωλιάζουν στην ανθρώπινη ψυχή. Με τη ρεαλιστική γραφή και την ποιητική ματιά του, αποτυπώνει σκέψεις και συναισθήματα που προβάλλουν στο κατώφλι της συνείδησης: στην "Παράξενη ιστορία" ερευνά την έλξη των Ρώσων για το μυστικισμό, ενώ στο "Όνειρο" καταγράφει ονειρικές παραστάσεις ανιχνεύοντας τα σύνορα ανάμεσα στη φαντασία και την πραγματικότητα. Στα δύο αυτά διηγήματα μάς δίνει μια σειρά από εναργή πορτρέτα και λυρικά ψυχογραφήματα, δημιουργώντας μιαν ατμόσφαιρα μυστηρίου, από την οποία δεν λείπουν η υποδόρια ειρωνεία αλλά και ο βαθύς προβληματισμός του ώριμου Τουργκένιεφ γύρω από τις σχέσεις που αναπτύσσει το άτομο με τον φυσικό και κυρίως τον κοινωνικό του περίγυρο.
Ο Ιβάν Σεργκέγεβιτς Τουργκένιεφ (1818-1883) είναι ένας από τους σημαντικούς Ρώσους πεζογράφους και θεατρικούς συγγραφείς του 19ου αιώνα. Αρχικά ασχολήθηκε με την ποίηση, γρήγορα όμως στράφηκε στην πεζογραφία και τη δραματουργία. Αν και γεννήθηκε σε πλούσια αριστοκρατική οικογένεια, η οποία είχε πολλούς δουλοπάροικους στην ιδιοκτησίας της, αγωνίσθηκε σθεναρά για την κατάργηση της δουλοπαροικίας. Το 1833 άρχισε να σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και από το 1838 συνέχισε τις σπουδές του στο Βερολίνο. Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία το 1841, εργάστηκε στο υπουργείο Εσωτερικών αλλά, σύντομα, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Η λογοκρισία δεν επέτρεψε να ανέβουν όλα τα θεατρικά του έργα επί σκηνής, μερικά από τα οποία σήμερα θεωρούνται ορόσημα στην ιστορία του ρωσικού θεάτρου. Η γνωριμία του με την τραγουδίστρια της όπερας Παυλίνα Βιαρντό, η οποία ήταν και ο μεγάλος αλλά ανεκπλήρωτος έρωτας της ζωής του, τον παρακίνησε να ταξιδεύει συχνά στην Ευρώπη προκειμένου να βρίσκεται κοντά της. Δεδομένης της αντίδρασης που συναντούσε από τη ρωσική κοινωνία η άποψη για τον εξευρωπαϊσμό της Ρωσίας -άποψη την οποία υποστήριζε σθεναρά ο Τουργκένιεφ-, η αρνητική κριτική στο μυθιστόρημα του "Πατέρες και παιδιά" (1863) στάθηκε η αφορμή για να εγκαταλείψει τη χώρα οριστικά· αρχικά, εγκαταστάθηκε στο Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας, ενώ σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο και, τελικά, το 1871 έγινε μόνιμος κάτοικος του Παρισιού. Εκεί γνώρισε επιτέλους την αναγνώριση, εξελέγη μάλιστα αντιπρόεδρος του Διεθνούς Λογοτεχνικού Συνεδρίου το 1878, ενώ το επόμενο έτος τού απονεμήθηκε τιμητικός τίτλος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ακόμη και η Ρωσία του επεφύλασσε θερμότατη υποδοχή όποτε την επισκεπτόταν. Έργα του: "Ανοιξιάτικοι χείμαρροι", "Μουμού" (1854), "Άσία" (1858), "Η πρώτη αγάπη" (1860), "Ο βασιλιάς Ληρ στη στέπα" (1870) "Ρούντιν" (1856), "Η φωλιά των ευγενών" (1859), "Την παραμονή" (1860), "Πατέρες και παιδιά" (1862), "Ο καπνός" (1867), "Απάτητη γη" (1876).
Θεατρικά: "Ένας μήνας στην εξοχή" (1855).
