Σήμερα, στη μεγαλύτερη κρίση του καπιταλιστικού συστήματος και στην έξαρση του εθνικισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, συστατικών στοιχείων της φασιστικής ιδεολογίας, ταυτόσημης με τη βαρβαρότητα, αυτό το έργο του Παντελή Πουλιόπουλου, είναι εξαιρετικά επίκαιρο. Εκδίδεται για πρώτη φορά, μετά την πρώτη δημοσίευσή του το 1925.
Ο Π. Πουλιόπουλος, παλιός Γενικός Γραμματέας του ΚΚΕ, θεμελιωτής του μαρξισμού και του τροτσκισμού στην Ελλάδα, εντάσσεται στην πλειάδα εκείνη των αγωνιστικών μορφών των μαρξιστών διανοουμένων, που πλαισιώσανε το τότε νεαρό ΚΚΕ στα πρώτα του βήματα.
Το κείμενο αυτό του Πουλιόπουλου, γραμμένο στη φυλακή, απαντάει στον Αλέξανδρο Δελμούζο, του οποίου το κείμενο επίσης δημοσιεύουμε, και εξετάζει το θέμα του εθνικισμού από μαρξιστική άποψη, τη σχέση εθνικισμού-εθνισμού και τη σύγχυση που δημιουργούν οι ασάφειες του Δελμούζου.
Πέρα απ' αυτό, εξετάζει το θέμα της σχέσης του εθνικού ζητήματος με το εργατικό επαναστατικό κίνημα, υποστηρίζοντας την τότε θέση (1924-26) του ΚΚΕ για το Μακεδονικό.
Δημοσιεύουμε επίσης κείμενό του της Ακροναυπλίας του 1940 για το ίδιο θέμα -το μακεδονικό- που περιέχει κριτική επανεξέταση του θέματος, πάντα σε σχέση με τις διεθνιστικές αρχές και την διεθνή αλληλεγγύη του παγκόσμιου εργατικού κινήματος ως προς τις καταπιεζόμενες εθνότητες.
Β. Σ.
Ο Παντελής Πουλιόπουλος γεννήθηκε στη Θήβα το 1900. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και εργάστηκε ως δικηγόρος. Το 1919 έγινε μέλος του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος Ελλάδας (ΣΕΚΕ). Στον μικρασιατικό πόλεμο, όπου βρέθηκε ως φαντάρος, ανέπτυξε αντιπολεμική δράση, συνελήφθη και καταδικάστηκε από έκτακτο στρατοδικείο. Υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της κίνησης των Παλαιών Πολεμιστών της οποίας εκλέχτηκε πρόεδρος. Υποστηρικτής των θέσεων και αρχών της Κομμουνιστικής Διεθνούς ανέλαβε το 1924 την διεύθυνση του θεωρητικού οργάνου του ΣΕΚΕ "Κομμουνιστική Επιθεώρηση". Στα τέλη του ίδιου έτους το 3ο Έκτακτο Συνέδριο του κόμματος αποφάσισε το νέο του όνομα, Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας (ΚΚΕ). Σ' αυτό το συνέδριο ο Πουλιόπουλο, σε ηλικία 24 χρόνων, εκλέχτηκε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και στη συνέχεια Γενικός Γραμματέας του κόμματος. Το 1925 συνελήφθη με άλλα στελέχη με αφορμή την θέση του ΚΚΕ για το "Μακεδονικό". Από το 1927 ο Πουλιόπουλος προσανατολίσθηκε προς τη Διεθνή Αριστερή Αντιπολίτευση (Λ. Τρότσκι) και μέσα από το έντυπο "Σπάρτακος" - πότε εφημερίδα και πότε περιοδικό - ανέλαβε την θεωρητική προβολή των θέσεών της.
Την περίοδο 1934-37 πρωταγωνιστεί στην συγκέντρωση των τροτσκιστικών τάσεων στην Ελλάδα και βρίσκεται επικεφαλής μιας εκ των δύο τροτσκιστικών οργανώσεων, της Ενιαίας Οργάνωσης Κομμουνιστών Διεθνιστών Ελλάδας (ΕΟΚΔΕ).
Στη δικτατορία του Μεταξά ο Πουλιόπουλος επικηρύχθηκε και συνελήφθη το 1938. Φυλακίσθηκε στην Αίγινα και στη συνέχεια στο στρατόπεδο της Ακροναυπλίας.
Το 1942 μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο της Λάρισας. Στις 6 Ιουνίου 1943, σε ηλικία 43 ετών, εκτελέσθηκε από τους Ιταλούς στο Νεζερό μαζί με άλλους 105 φυλακισμένους. Ο Παντελής Πουλιόπουλος άφησε πλούσιο συγγραφικό έργο.
