Η διαλεκτολογία, η μελέτη δηλαδή της γλωσσικής διαφοροποίησης και αλλαγής, ή καλύτερα των διαλέκτων, είναι ένας κλάδος της γλωσσολογίας που άρχισε ν' αναπτύσσεται εδώ και μόλις 130 περίπου χρόνια. Αλλά, στην Ελλάδα δεν έχει ουσιαστικά ακόμα αναπτυχθεί. Τι είναι, όμως, ακριβώς η διάλεκτος, την οποία έχει ως αντικείμενο η επιστήμη της διαλεκτολογίας; Η παραδοσιακή αντίληψη, ακόμα και μεταξύ των Ελλήνων γλωσσολόγων, είναι πως πρόκειται για μια γλωσσική μορφή που μιλούν κάτοικοι της υπαίθρου κυρίως, έχει χαμηλό κοινωνικό κύρος και δεν έχει γραπτή παράδοση. Πολλές φορές όμως διάλεκτος θεωρείται κάθε γλωσσική μορφή που αποκλίνει από την "ορθή" πρότυπη (standard) γλώσσα, με την έννοια πως πρόκειται για ένα είδος γλωσσικής εκτροπής.
Όπως θα φανεί στις διάφορες ενότητες του βιβλίου, η αντίληψη αυτή δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή, καθώς δεν υπάρχει κανένα γλωσσικό κριτήριο για να υποστηριχτεί πως μια διάλεκτος είναι κατώτερη από μια άλλη. Η καθημερινή πραγματικότητα δείχνει πως κάθε ομιλητής, ανάλογα με τις συνθήκες επικοινωνίας, χρησιμοποιεί μία ή και περισσότερες διαλέκτους. Είναι δηλαδή πολυδιαλεκτικός.
Στην Ελλάδα, αν κι έχουν δημοσιευτεί, ιδιαίτερα πριν από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, πολλές και σημαντικές μελέτες τόσο από Έλληνες όσο κι από ξένους επιστήμονες, η διαλεκτολογία ως επιστήμη δεν καθιερώθηκε και φυσικά δεν αναπτύχθηκε. Γι' αυτό η συγγραφή μιας Εισαγωγής στη σύγχρονη διαλεκτολογία ήταν αναγκαία. Αυτή την ανάγκη φιλοδοξεί να καλύψει η παρούσα εργασία, ελπίζοντας πως θα υπάρχουν συνεχιστές της προσπάθειας.
Ο Γιάννης Μπασλής γεννήθηκε στην Κρανιά Ολύμπου. Αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή Θεσσαλονίκης όντας όλα τα χρόνια των σπουδών του υπότροφος του ΙΚΥ. Από το 1969 μέχρι το 2004 δίδαξε στο Κολλέγιο Αθηνών προσφέροντας τις υπηρεσίες του και από τις θέσεις του Υποδιευθυντή Γυμνασίου, Λυκείου καθώς και του Διευθυντή Γυμνασίου. Από το 2004 είναι Ακαδημαϊκός Διευθυντής των σχολείων της "Νέας Γενιάς Ζηρίδη". Το 1974-6 έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στην Αγγλία, απ’ όπου πήρε το Diplomain Εducational Studies από το Πανεπιστήμιο του Leicester και το Masterof Education από το Πανεπιστήμιο του Bath. Το 1985 αναγορεύτηκε διδάκτορας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων στην Κοινωνιογλωσσολογία. Παρακολούθησε μεταπτυχιακά προγράμματα που αφορούσαν το Managementin Education στο Cambridge - Αγγλία 1977, Lesley College - USA 1988, Ρώμη 1990. Το 1992 διεξήγαγε ως υπότροφος ερευνητική εργασία στο Πανεπιστήμιο Adelphi της Νέας Υόρκης με θέμα "Linguisticdiversityandeducation", ενώ το 1998 στο Πανεπιστήμιο PrincetonUSA με θέμα "TheacquisitionofGreeklanguage". Έλαβε μέρος ως εισηγητής σε πάνω από 70 συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Το 1970 βραβεύτηκε από τη Ακαδημία Αθηνών για τη λαογραφική του συλλογή "Λαογραφικά Κρανιάς Ολύμπου". Το 1990-3 ήταν εκπρόσωπος της Ελλάδας σε ομάδα εργασίας της ΕΟΚ για τη διαμόρφωση ενός προγράμματος "Αγωγής Υγείας" στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Το 1990-5 και 2001-2 δίδαξε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Κοινωνιογλωσσολογία και Διδακτική της γλώσσας. Το 1992-2002 δίδαξε στα ΠΕΚ Αθηνών και Πειραιά, ενώ από το 1997 διδάσκει Κοινωνιογλωσσολογία στο πρόγραμμα "εξομοίωσης" του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1997-8 υπήρξε μέλος της Επιτροπής του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου για τη σύνταξη του Προγράμματος Σπουδών της νεοελληνικής γλώσσας στο Δημοτικό. Είναι μέλος της Επιτροπής αξιολόγησης των βιβλίων Νεοελληνική γλώσσα της Α΄ Γυμνασίου και Νεοελληνική γραμματική του Γυμνασίου. Είναι Γραμματέας του Ιδρύματος Υποτροφιών "Μαρία Π. Λαιμού", μέλος της Ελληνικής Ογκολογικής Εταιρείας και πολλών άλλων επιστημονικών ενώσεων. Είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού Aπόψεις και των εκδόσεών του. Επίσης είναι Διευθυντής του περιοδικού Γλώσσα που εκδίδει η Νέα Παιδεία. Υπήρξε πρόεδρος της οργανωτικής επιτροπής που διοργάνωσε από το 1987 στο Κολλέγιο Αθηνών έντεκα συνέδρια εκπαιδευτικού προβληματισμού. Σχεδίασε και συνέγραψε μαζί με άλλους τρία εγχειρίδια διδασκαλίας της αττικής διαλέκτου, που χρησιμοποιούνται στα Γυμνάσια του Κολλεγίου Αθηνών και της Νέας Γενιάς Ζηρίδη. Δημοσίευσε σε διάφορα περιοδικά, ελληνικά και ξένα, πάνω από 80 μελέτες και ερευνητικές εργασίες, που αφορούν τη γλώσσα και τη διδακτική της. Συνέγραψε επίσης βοηθήματα για τη διδασκαλία τόσο της αρχαίας όσο και της νέας ελληνικής.
Σημαντικότερα από τα βιβλία του είναι:
- "Κρανιά Ολύμπου, Ιστορία - Λαογραφία", 1990
- "Κοινωνική - γλωσσική διαφοροποίηση και σχολική επίδοση", 1988, εκδ. Νέας Παιδείας
- "Κοινωνιογλωσσολογία", 2000, εκδ. Γρηγόρη
- "Νεοελληνική μετρική", 2002, εκδ. Γρηγόρη
- "Η κατάκτηση της γλώσσας από το παιδί", 2003, εκδ. Γρηγόρη
- "Ευριπίδη Ελένη", 2003, εκδ. Γρηγόρη
- "Εισαγωγή στη διδασκαλία της γλώσσας", 2006, εκδ. Νεφέλη
- "Μήτσιος Τζατζιάς, ο αριστοκράτης ληστής", 1η έκδοση 2006, 2η έκδοση 2010, εκδ. Έναστρον, κ.ά.
