Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια θεαματική αριθμητική αύξηση των χορωδιών, η μεγαλύτερη στην ιστορία της ελληνικής χορωδιακής τέχνης, μέσα από την οποία διαμορφώνεται ένα σύγχρονο ρεύμα χορωδιακής έκφρασης, συνυφασμένο με τις ιδιαιτερότητες της νεοελληνικής μουσικής και κουλτούρας γενικότερα. Η τέχνη της ευρωπαϊκής χορωδίας, με εξαίρεση κάποια από τα Επτάνησα, άρχισε να αναπτύσσεται στον ελλαδικό χώρο στις αρχές του 20ο αιώνα. Πρόκειται για ένα μουσικό νεοτερισμό που δε συνδέεται άμεσα με την ελληνική φωνητική παράδοση, όπως αυτή διαμορφώθηκε κατά τους προηγούμενους αιώνες, αλλά υιοθετήθηκε από την κεντρική κυρίως Ευρώπη, μέσω των πολιτικών και κοινωνικών συνθηκών που επικράτησαν μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από την Τουρκοκρατία.
Κύριοι άξονες έκφρασής της ήταν προσπάθειες μουσικών διαφόρων ειδικοτήτων με αγάπη για την πολυφωνική μουσική, οι οποίοι επιχείρησαν να την καλλιεργήσουν μέσα από την ερμηνεία χορωδιακών έργων ευρωπαίων συνθετών, κυρίως από τη Γερμανία, την Αυστρία και την Ιταλία, χώρες οι οποίες παραδοσιακά κρατούσαν τα σκήπτρα της χορωδιακής μουσικής έκφρασης. Σύντομα, το ρεπερτόριο εμπλουτίστηκε και σε πολλές περιπτώσεις αντικαταστάθηκε, από δυτικότροπες εναρμονίσεις τόσο της Ορθόδοξης Θείας Λειτουργίας όσο και διάφορων παραδοσιακών τραγουδιών, τα οποία είχαν πιο οικεία ακούσματα και ήταν γραμμένα στη μητρική γλώσσα των χορωδών.
Σε διάφορες περιοχές της χώρας δημιουργήθηκαν πόλοι χορωδιακών δραστηριοτήτων, μέσα στους οποίους ήρθαν σε πρώτη επαφή με την ευρωπαϊκή χορωδιακή έκφραση χιλιάδες χορωδοί κάθε ηλικίας, φύλου και κοινωνικής τάξης. Η απουσία συστηματικής διδακτικής μεθοδολογίας και εκδόσεων αυθεντικής χορωδιακής μουσικής παρόλα αυτά, αποτέλεσε τη βασική τροχοπέδη στην ανάπτυξη της χορωδιακής τέχνης κατά τα αντίστοιχα ευρωπαϊκά της πρότυπα, με αποτέλεσμα μέχρι σήμερα, -με εξαίρεση σποραδικές περιπτώσεις-, να επικρατεί η εμπειρική μεθοδολογία στη διδασκαλία των χορωδιών και ιδιαίτερα των παιδικών και των νεανικών, οι οποίες είναι αριθμητικά περισσότερες και στελεχώνονται από τους μελλοντικούς συνεχιστές - ερμηνευτές της χορωδιακής τέχνης.
Η συγγραφέας, Διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου και κάτοχος Master από το Boston University (CFA) στη διεύθυνση χορωδίας, ειδικεύεται εδώ και δύο δεκαετίες στη διδασκαλία ευρωπαϊκής χορωδίας παιδικών και νεανικών φωνών. Το παρόν εγχειρίδιο παρουσιάζει διεξοδικά την τέχνη της χορωδιακής πράξης, με έμφαση στη διδασκαλία της παιδικής - νεανικής χορωδίας και αναφορά σε ζητήματα που αφορούν το σύγχρονο Έλληνα διευθυντή χορωδίας. Με την υποστήριξη αντίστοιχης επιστημονικής βιβλιογραφίας, καλύπτονται τα κύρια πεδία της χορωδιακής πράξης: Τυπικά και ουσιαστικά προσόντα του μαέστρου, διαδικασία ακρόασης για τη σύσταση χορωδίας, μουσική προετοιμασία του μαέστρου, επιλογή ρεπερτορίου, φυσιολογία παιδικής - εφηβικής φωνής, διδακτική μεθοδολογία της πρόβας, προδιαγραφές - εξοπλισμός αίθουσας πρόβας, καλλιτεχνικός προγραμματισμός, ζητήματα σκηνικής παρουσίας της χορωδίας.
Στο δεύτερο μέρος του εγχειριδίου περιλαμβάνονται στοιχεία για την τεχνική της μουσικής διεύθυνσης, παρουσίαση των χορωδιακών ειδών, ζεστάματα κατάλληλα για παιδικές και νεανικές φωνές και προτεινόμενο ρεπερτόριο διαβαθμισμένο σε επίπεδα δυσκολίας.
Με την ολοκλήρωση της μελέτης του βιβλίου, ο διευθυντής της χορωδίας έχει μια εμπεριστατωμένη εικόνα για το πλαίσιο της δράσης του και γνωρίζει τους βασικούς άξονες που μπορούν να οδηγήσουν στο μέγιστο μουσικό αποτέλεσμα της χορωδίας του.
Θεσσαλονίκη, Μάιος 2011, Μαρία Έμμα Μελιγκοπούλου, MusΜ, PhD, Διευθύντρια Χορωδίας
Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιόνιου Πανεπιστημίου και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος του Boston University (CFA) στη Διεύθυνση Χορωδίας. Είναι επίσης, πτυχιούχος του Τμήματος Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και δικηγόρος παρ εφέταις. Διδάσκει τα μαθήματα της διεύθυνσης χορωδίας και της χορωδίας στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών του Α.Π.Θ., του Ιονίου και του Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Έχει δώσει πάνω από 1000 συναυλίες σε όλη την Ελλάδα, την Ευρώπη (Αγγλία, Αυστρία, Ολλανδία, Φιλανδία, Γερμανία, Τσεχία, Ιταλία, Ελβετία, Ουγγαρία, κ.α.), καθώς και στην Κίνα, Νότιο Αφρική, Αίγυπτο, Τουρκία, Ισραήλ, Ρωσία, Καναδά και Η.Π.Α. Έχει λάβει μέρος σε χορωδιακά συνέδρια στην Ελλάδα, Δανία, Ιαπωνία, Η.Π.Α. και Καναδά, ως σύνεδρος και ως εισηγήτρια. Είναι μέλος του National Music Honor Society των Η.Π.Α. (Kappa-Pi-Lambda), της IFCΜ (International Federation of Choral Music), εξουσιοδοτημένη εκπρόσωπος της Musica Mundi / Interkultur στην Ελλάδα, μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου των World Choir Games και διατελεί κριτής σε Διεθνή Χορωδιακά φεστιβάλ στην Ευρώπη, Ασία και Αμερική. Έχει αποσπάσει μεγάλο αριθμό πανελλήνιων και διεθνών διακρίσεων όπως η Παγκόσμια Ολυμπιάδα Χορωδιών (2000 και 2006), τα Διεθνή Χορωδιακά Φεστιβάλ Αθηνών και Ρόδου (1990, 1992, 1998, 2000 και 2003), οι Πανελλήνιοι Μουσικοί Αγώνες του Υπ. Παιδείας (Πρώτα βραβεία 2002, 2007 και 2008), τα διεθνή φεστιβάλ της Interkultur (1986, 1997), της Musica Mundi, χρυσά μετάλλια το 2007 στο "5th International Brahms Festival" στη Γερμανία, το 2008 στο "10th International Festival Moscow Sounds" στη Ρωσία, το 2009 στο "5th International Loto Quebec Festival" στον Καναδά, το 2011 στο "9th Venezia in Musica Choir Competition" στην Ιταλία, κ.ά. Έχει συνεργαστεί κατ' επανάληψη με το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης, σε σημαντικά έργα για χορωδία και ορχήστρα (War Requiem του Britten, St. Mathew Passion του Bach, όπερα Turandot του Puccini, κ.α.), την ΚΟΘ (2η Συμφωνία του Θοδωράκη, Όλβιος Τάφος του Αδάμη, Carmina Burana του Orff, Fantasia 9η Συμ-φωνία του Beethoven, κ.α.), το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών στο κύκλο συναυλιών "Κυριακή πρωί στο Μέγαρο", την Όπερα Θεσσαλονίκης, το ΝΩΘ, ΣΩΘ, τη συμφωνική της ΕΤ-3, την ΣΔΟΘ, τη West London Festival Orchestra κ.α. Το 1992 ίδρυσε και διευθύνει μέχρι σήμερα τη "Χορωδία Ι. Ν. Αγίων Κυρίλλου & Μεθοδίου Θεσσαλονίκης", η οποία λειτουργεί σε τρία τμήματα: προπαρασκευαστική, παιδική και νεανική χορωδία. Είναι επίσης διευθύντρια της χορωδίας Γυμνασίου - Λυκείου του Ελληνικού Κολλεγίου και του Νέου Ωδείου Θεσσαλονίκης. Η Μαρία Μελιγκοπούλου σπούδασε διεύθυνση χορωδίας με τους Jean Ashworth Bartle (Toronto Children’s Choir, Canada), Ann Howard Jones (Boston University, USA) και Μιράντα Χρυσούλα Καλδή (Ιόνιο Πανεπιστήμιο).
