Η έκδοση του τρίτου τόμου της επιβλητικής σειράς "Έλληνες ζωγράφοι μετά την Άλωση" συνιστά μια κατά πάντα σημαντική υπόμνηση της επιστημονικής στρατηγικής αλλά και του ερευνητικού κεκτημένου που προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών. Ως προς την επιστημονική στρατηγική, το πρόγραμμα των "Ελλήνων Ζωγράφων" που εμπνεύσθηκε, σχεδίασε και έθεσε στην οδό της πραγμάτωσής του ο Μανόλης Χατζηδάκης με την έκδοση του πρώτου τόμου το 1987 μας υπενθυμίζει ότι το ΙΝΕ μελετά τη νεοελληνική ιστορική εμπειρία συνολικά, προσπαθώντας να περιλάβει στη θεματολογία των ερευνών του τις πολυποίκιλες εκφάνσεις του ιστορικού βίου και της δημιουργικής έκφρασης ενός ζώντος λαού. Αυτή η επιστημονική λογική της πολυμέρειας των ερευνητικών ζητήσεων κατέστησε εξ υπαρχής ευπρόσδεκτη την πρωτοβουλία του Χατζηδάκη να εντάξει στους κόλπους του Ινστιτούτου Νεοελληνικών Ερευνών της χώρας και την προβληματική της απογραφής της καλλιτεχνικής δημιουργίας του νέου ελληνισμού στον τομέα της ζωγραφικής. Έτσι η τέχνη και η ιστορία της κατέστησαν από τη δεκαετία του 1980 ένα από τα ενεργά και παραγωγικά αντικείμενα των ερευνητικών δράσεων του ΙΝΕ.
Ως προς το άλλο στοιχείο που προσδιορίζει την επιστημονική φυσιογνωμία του ΙΝΕ, το ερευνητικό κεκτημένο που συγκροτήθηκε κατά την υπερπεντηκονταετή πλέον διαδρομή του θεσμού, το πρόγραμμα των Ελλήνων Ζωγράφων συνέβαλε με συστηματικό τρόπο και μεθοδικότητα στον εμπλουτισμό του πρωτογενούς υλικού και στη συγκρότηση σωμάτων τεκμηρίων που καθιστούν τη διεξαγωγή της έρευνας του νέου ελληνισμού αντικείμενο εμπειρικά προσβάσιμο και ελέγξιμο επί τη βάσει της λογικής της υπόθεσης και της επαλήθευσης που απαιτεί η επιστημονική μέθοδος αναζήτησης της ιστορικής αλήθειας.
Ακριβώς επειδή αποτελεί επιβεβαίωση του χαρακτήρα της γενικότερης επιστημονικής κατεύθυνσης του Ινστιτούτου, συνιστά για όλους μας στο ΙΝΕ πηγή μεγάλης ικανοποίησης η συμπλήρωση και παράδοση στην επιστημονική κοινότητα των ιστορικών της τέχνης και των μελετητών του μεταβυζαντινού πολιτισμού του πολύμοχθου έργου με το οποίο η Ευγενία Δρακοπούλου συνεχίζει το μνημειώδες εγχείρημα του Μανόλη Χατζηδάκη. Η Ευγενία Δρακοπούλου μαθήτευσε κοντά στον Χατζηδάκη από τα πρώτα βήματα του προγράμματος των "Ελλήνων Ζωγράφων" και με υποδειγματική αφοσίωση, επιμέλεια και αποτελεσματικότητα κατόρθωσε για περισσότερες από δύο δεκαετίες να κρατήσει το έργο ζωντανό και να το εμπλουτίσει, εκσυγχρονίζοντας τις μεθόδους και τεχνικές της προσέγγισης του θέματος, εντάσσοντας νέα σώματα πληροφοριών στο κεκτημένο της έρευνας, διευρύνοντας τον ορίζοντα της βιβλιογραφίας και του επιστημονικού προβληματισμού. Ο τρίτος τόμος του έργου τον οποίο μας προσφέρει σήμερα είναι κατά πάντα άξιος της κληρονομιάς του Μανόλη Χατζηδάκη, ο οποίος, είμαι βέβαιος, θα ήταν ιδιαίτερα υπερήφανος για την πρόοδο του έργου και θα αισθανόταν δικαιωμένος για την επιλογή του προσώπου της συνεργάτριάς του. [...]
(Πασχάλης Μ. Κιτρομηλίδης, από τον πρόλογο του τόμου)
Η Ευγενία Δρακοπούλου γεννήθηκε το 1959 στην Αθήνα. Σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Ιστορία και Αρχαιολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών (1982). Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στον Βυζαντινό Πολιτισμό στην Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales στο Παρίσι και στο Πανεπιστήμιο Paris I Pantheon-Sorbonne (D.E.A 1985). Το 1991 έλαβε διδακτορικό δίπλωμα Ιστορίας-Αρχαιολογίας από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Εργάζεται από το 1985 στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, από το 1999 ως υπεύθυνη του ερευνητικού έργου ''Έλληνες Ζωγράφοι μετά την Άλωση''. Στόχος του προγράμματος είναι η δημιουργία ενός πλήρους Αρχείου με τα βιογραφικά στοιχεία και με πλήρη κατάλογο των έργων των ελλήνων ζωγράφων από το 1450 έως τον 19ο αιώνα Από το πρόγραμμα αυτό, επιχορηγούμενο και από εξωτερικές χρηματοδοτήσεις, έχουν προέλθει τέσσερα βιβλία, ένας συλλογικός τόμος, άρθρα, επιστημονικές ανακοινώσεις και ηλεκτρονικές βάσεις δεδομένων, διαθέσιμες στο διαδίκτυο. Σήμερα είναι κύρια ερευνήτρια και επιστημονική υπεύθυνη του ερευνητικού προγράμματος "Θρησκευτική Τέχνη 15ος-19ος αιώνας". Τα κύρια ερευνητικά της ενδιαφέροντα αφορούν στην βυζαντινή και μεταβυζαντινή αρχαιολογία και τέχνη, στις σχέσεις μεταξύ ορθόδοξης και δυτικής τέχνης από τον 15ο στον 19ο αιώνα και στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή επιγραφική, για τα οποία έχει δημοσιεύσει βιβλία και άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά και συλλογικούς τόμους. Έχει διδάξει σε προπτυχιακό και μεταπτυχιακό επίπεδο στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, έχει οργανώσει και λάβει μέρος με ανακοινώσεις σε πολλά ελληνικά και διεθνή επιστημονικά συνέδρια και έχει αναλάβει την εκτέλεση ευρωπαϊκών και ελληνικών ερευνητικών προγραμμάτων.
