Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα μελέτης φωτοτυπημένων αντιγράφων των φακέλων του φοιτητικού Συλλόγου και της Κοινότητας Χαϊδελβέργης, καθώς και του προσωπικού αρχείου του συγγραφέα που ήταν μέλος και των δύο οργανώσεων. Σκιαγραφείται έτσι μια ιστορική διαδρομή, διανθισμένη με προσωπικό βίωμα, δύο σημαντικών ενώσεων ελλήνων του εξωτερικού. Οι οργανώσεις αυτές λειτουργούσαν με βάση την αρχή της αυτονομίας του μαζικού χώρου, αρχή που για τους έλληνες της Γερμανίας ήταν γνωστή σαν "το μοντέλο της Χαϊδελβέργης".
Οι οργανώσεις που εξετάζονται στη εργασία αυτή είχαν από την αρχή σκοπούς που δεν εμπεριείχαν την έννοια του πολιτικού. Με το πέρασμα του χρόνου όμως επικράτησε η άποψη στα μέλη, ότι οι ως άνω οργανώσεις είχαν, εκ των πραγμάτων, και έναν πολιτικό χαρακτήρα. Η έρευνα εντοπίζει τους διαφορετικούς τρόπους εσωτερικής λειτουργίας που επέλεγαν τα μέλη τους για τη συγκρότηση των πολιτικών τους αποφάσεων.
Με δεδομένο ότι η πραγματική πολιτική δράση αποτελεί βίωμα των ανθρώπων, το περιεχόμενο του βιώματος για τη δράση συγκροτείται από τη συμμετοχή τους στις εσωτερικές διαδικασίες της οργάνωσης. Ένα παράδειγμα θέλει τις εσωτερικές διαδικασίες να στηρίζονται στην ελεύθερη συμμετοχή των μελών, τα οποία θα αποφασίζουν με δημοκρατικές διαδικασίες και με αυτονομία απέναντι στον καταναγκασμό των Αρχών. Στο ίδιο παράδειγμα ως βασικές αξίες που θα προσδιορίζουν και το περιεχόμενο της πολιτικής δράσης αναφέρονται: η αξία της αντίστασης ενάντια στην καταπάτηση των δικαιωμάτων του ανθρώπου, καθώς και η αξία της ενίσχυσης της αξιοπρέπειας των μελών τους.
Η έρευνα για τις Ελληνικές Ενώσεις στη Χαϊδελβέργη είναι και επίκαιρη, καθώς ακόμα και σήμερα γίνεται προσπάθεια να βρεθούν οι προσφορότεροι τρόποι για τη δημιουργία συλλογικοτήτων κοινωνικής δράσης με δημοκρατία και ελευθερία. Έτσι η παράθεση στοιχείων για τον τρόπο με τον οποίο έγιναν πράξη η δημοκρατική λειτουργία και η αυτονομία τόσο του Συλλόγου, όσο και της Κοινότητας ίσως μπορέσει να αναδείξει ένα παράδειγμα ελεύθερης δημοκρατικής συγκρότησης και αυτόνομης λειτουργίας μιας κοινωνικής συνένωσης. Μεγάλη σημασία αποκτά επίσης η πράξη της κοινής δράσης φοιτητών και εργατών, ένα ίσως μοναδικό παράδειγμα κοινής συμμετοχής με στόχο πάντα την κοινωνική απελευθέρωση.
