Το βιβλίο αυτό εξετάζει, πρώτον, τις αλλαγές που επιφέρει η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη στους κανόνες της ευρωπαϊκής ενοποίησης και, δεύτερον, τις πιθανές επιπτώσεις της σε πολιτικές και συσχετισμούς! Αναδεικνύει ευκρινώς μόνιμα ευρωπαϊκά διλήμματα σχετικά με
- το οικονομικό μοντέλο (φιλελεύθερη Ευρώπη» έναντι «ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου»),
- τη στρατηγική ασφαλείας («ειρηνική» (civilian) ή «στρατιωτική» δύναμη) και
- την ταυτότητα της αυριανής Ευρώπης,
που έχουν τη θέση τους σε ένα ανοιχτό διάλογο. Εξετάζονται επίσης τα ερωτήματα αν και πως οι απαντήσεις της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης θα επηρεάσουν τη θέση της Ελλάδας στο θεσμικό σύστημα της Ένωσης, την εξωτερική της ασφάλεια, τις οικονομικές πολιτικές της και τις ροές πόρων.
Αποτιμώντας συνολικά την διαπραγμάτευση της Μεταρρυθμιστικής Συνθήκης, ο συγγραφέας καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το περιεχόμενό της και, συνεπώς, η μορφή της Ευρώπης τουλάχιστον για τα επόμενα 10-15 χρόνια, επηρεάσθηκε καθοριστικά από τη σύγκλιση των αντιλήψεων για εξωτερικές απειλές (π.χ. για την τρομοκρατία και την ενεργειακή ασφάλεια). Για τον λόγο αυτό οι σπουδαιότερες θεσμικές αλλαγές συμφωνήθηκαν σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας, δικαστικής συνεργασίας, εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής (διεθνούς) ασφάλειας. Το οικονομικό καθεστώς της ΕΕ ελάχιστα θίγεται από τη Μεταρρυθμιστική Συνθήκη που επιβεβαίωσε εκ νέου τους κανόνες της εσωτερικής αγοράς, της δημοσιονομικής πειθαρχίας, της ευρωζώνης και της συνοχής. Για την Ελλάδα αυτό σημαίνει ότι η πίεση για οικονομικές μεταρρυθμίσεις δεν θα μειωθεί.
Αναμφίβολα, η Μεταρρυθμιστική Συνθήκη είναι λιγότερο φιλόδοξη από το «σχέδιο Συντάγματος» κυρίως όσον αφορά το μήνυμα: Αντανακλά μια διαφορετική λογική σχέσεων μεταξύ κεντρικών θεσμών και κρατών μελών. Αναγνώρισε τη σημασία των διαφορετικών εθνικών θεσμών και στόχων («εθνικών προτιμήσεων») για τους πολίτες ειδικά μάλιστα σε περιόδους αβεβαιότητας, χωρίς όμως να αποκλείει μελλοντικές συγκλίσεις!
Ο Πάνος Καζάκος, 1941, σπούδασε πολιτικές επιστήμες στην Ελλάδα και οικονομικά στη (Δυτική) Γερμανία. Είναι διδάκτωρ του Christan-Albrechts-Universitat Kiel. Σήμερα διδάσκει ευρωπαϊκές και διεθνείς οικονομικές σχέσεις στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης. Την περίοδο 1996-2002 διηύθυνε το μεταπτυχιακό πρόγραμμα Ευρωπαϊκών και Διεθνών Σπουδών. Έχει διατελέσει ανάμεσα σε άλλα εμπειρογνώμων α΄ του Υπουργείου Εξωτερικών και διευθυντής ερευνών του Ελληνικού Κέντρου Ευρωπαϊκών Μελετών. Η μελέτη του "Θεσμικές μεταρρυθμίσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση" (Ι. Σιδέρης, 1996), βραβεύθηκε από την Ακαδημία Αθηνών. Άλλες δημοσιεύσεις (επιλογή): "Ανάμεσα σε κράτος και αγορά - Οικονομία και πολιτική στη μεταπολεμική Ελλάδα 1944-2000", "Πατάκης", 2001, "Stabilisierung ohne Reform-Konvergenz und Pfadabhangigkeit im Griechenland der 90er Jahre", ZEI, Bonn 2000, "Η νέα Agenda της αριστεράς και άλλα δοκίμια πολιτικής κριτικής", "Παπαζήσης", Αθήνα 1998, "Greece and EC Membership Evaluated", (co-editor) "Printer", London 1994.
