Η αίτηση δίκαιης ικανοποίησης του Ν 4055/2012

Με το παρόν έργο προσεγγίζεται και ερμηνεύεται για πρώτη φορά η προβληματική της αποζημίωσης των ιδιωτών διαδίκων για ζημίες τις οποίες υφίστανται λόγω υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης.

Η «Αίτηση δίκαιης ικανοποίησης του Ν 4055/2012» αποτελεί τμήμα μίας ευρύτερης μονογραφίας με αντικείμενο την ταχύτητα της διοικητικής δίκης και τις νομοθετικές απόπειρες για την επιτάχυνση της Διοικητικής Δικαιοσύνης.

Το ζήτημα της δίκαιης ικανοποίησης των διαδίκων σε περιπτώσεις υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης, όπως αναδείχθηκε ιδίως από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) και οδήγησε στην πιλοτική καταδίκη της Ελλάδας με την απόφαση Αθανασίου του 2010, ώθησε τον Έλληνα νομοθέτη να καταπιαστεί με τα διαρθρωτικά προβλήματα της Διοικητικής Δικαιοσύνης, θέτοντας για πρώτη φορά ως στόχο την επίσπευση των δικών. Με την αίτηση δίκαιης ικανοποίησης του Ν 4055/2012, «Δίκαιη δίκη και εύλογη διάρκεια αυτής» (ΦΕΚ Α 51/2012), δημιουργείται στο εσωτερικό δίκαιο, μηχανισμός δίκαιης ικανοποίησης των διαδίκων σε περίπτωση υπέρβασης της εύλογης διάρκειας της δίκης.

Το έργο διακρίνεται σε δύο ενότητες. Στην πρώτη ενότητα (Ι), εξετάζεται η νομολογία του ΕΔΔΑ για την εύλογη διάρκεια των δικών, όπως αυτή συνδέθηκε σταδιακά με τα άρθρα 6§1 και 13 ΕΣΔΑ. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα κριτήρια υπολογισμού της εύλογης διάρκειας καθώς και στον τρόπο με τον οποίο η σχετική νομολογία εστίασε στα κακώς κείμενα των ελληνικών διοικητικών δικαστηρίων, οδηγώντας στην παραδειγματική καταδίκη του εθνικού μηχανισμού επίλυσης των διοικητικών διαφορών. Τα πορίσματα της παραπάνω εξέτασης χρησιμοποιούνται στη δεύτερη ενότητα (ΙΙ), στην οποία αναλύονται οι επί μέρους διαδικαστικές και δικονομικές ρυθμίσεις των άρθρων 53 επ. για την αίτηση δίκαιης ικανοποίησης του Ν 4055/2012. Επιχειρείται από τον συγγραφέα μία συνολική πρώτη ερμηνευτική προσέγγιση για τις διατάξεις αυτές, υπό το φως της ευρωπαϊκής εμπειρίας και των πρώτων αποφάσεων με τις οποίες εφαρμόστηκαν από τα ελληνικά δικαστήρια.

Η συγκεκριμένη προσέγγιση είναι ενδεχομένως πρώιμη, ελλείψει νομολογιακού προηγούμενου σε ικανό αριθμό. Παρά ταύτα φιλοδοξεί να συμβάλει στην ερμηνεία των σχετικών διατάξεων, επικουρώντας τον εφαρμοστή τους -δικηγόρο ή δικαστή- στα πρακτικά αλλά και θεωρητικά προβλήματα τα οποία είναι σίγουρο ότι θα συναντήσει στην πορεία. Εξάλλου, η αίτηση δίκαιης ικανοποίησης του Ν 4055/2012 χαρακτηρίζεται από καινοτόμες αλλά και αμφιλεγόμενες όψεις, καθώς ορισμένες επιλογές του νομοθέτη αφίστανται τόσο των οργανωτικών λύσεων που έχουν υιοθετήσει άλλα εθνικά συστήματα όσο και των προτάσεων της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τον Ν 4055/2012.

Το έργο συνοδεύεται από εύχρηστο αναλυτικό ευρετήριο καθώς επίσης και από σχετικό Παράρτημα με αναλυτικό πίνακα παραπεμπόμενων αποφάσεων ΕΔΔΑ/ΕΕΔΑ, ενδεικτικές αποφάσεις του ΕΔΔΑ για παραβίαση του άρθρου 6 παρ. 1 ΕΣΔΑ από την ελληνική διοικητική δικαιοσύνη και εθνική νομολογία.