Το βιβλίο αυτό παρουσιάζει διπλό ενδιαφέρον: από τη μια μεριά, ασχολείται με ένα σύνολο καίριων προβλημάτων της εποχής μας, που αφορούν την ανισότητα της ανάπτυξης των διαφόρων χωρών και τις αντιθέσεις που επακολουθούν, που αφορούν τις διεθνείς συναλλαγές, όπως και το πρόβλημα του ιμπεριαλισμού, της φύσης του και των επιπτώσεών του. Από την άλλη μεριά, επιτρέπει να φανεί καθαρά, λόγω της ακρίβειας με την οποία παρουσιάζει τις θέσεις του ο Αργύρης Εμμανουήλ, η διαχωριστική γραμμή ανάμεσα σε δύο ειδών απόψεις πάνω σ' αυτά τα προβλήματα. Αυτή η διαχωριστική γραμμή δεν αφορά μόνο τον Αργύρη Εμμανουήλ και μένα, αλλά επίσης έναν πολύ μεγάλο αριθμό οικονομολόγων ή αγωνιστών. Επομένως, αυτό που χρειάζεται είναι να τονίσουμε και όχι να καλύψουμε την ύπαρξή της. Η συνείδηση της ύπαρξης αυτής της διαχωριστικής γραμμής επιτρέπει, εξάλλου, όχι βέβαια έναν αδύνατο "διάλογο", αλλά κοινές πράξεις στο επίπεδο των αγωνιστών. [...]
Το βιβλίο αυτό αποτελείται κατά κύριο λόγο από την έκθεση των θέσεων του ίδιου του Α. Εμμανουήλ. Ακολουθεί ένα σύνολο θεωρητικών παρατηρήσεων που έχω διατυπώσει, και μετά μια "απάντηση" του Α. Εμμανουήλ σ' αυτές τις θεωρητικές παρατηρήσεις.
Φυσικά, αυτή η "απάντηση", όπως και τα σχόλιά μου σ' αυτό τον πρόλογο, δεν φιλοδοξούν να "τερματίσουν" μια συζήτηση που στην πραγματικότητα δεν έχει καν αρχίσει, και που δεν μπορεί να τελειώσει, λόγω ακριβώς αυτής της διαχωριστικής γραμμής.
Δεν παρουσιάζουμε επομένως -παρόλο που μπορεί να υπάρξει και η αντίθετη εντύπωση- έναν "διάλογο" (που έχει πραγματικά "αρχίσει"), αλλά μια αντιπαράθεση θέσεων. Ως διευθυντής της σειράς όπου εκδίδεται αυτό το βιβλίο, θεώρησα απαραίτητο να πω στους αναγνώστες γιατί έχουν έτσι τα πράγματα. Ο Α. Εμμανουήλ κατάλαβε αυτή την αναγκαιότητα και δέχτηκε να προλογίσω την εργασία του. [...]
(από τον πρόλογο του Σαρλ Μπετελέμ)
Ο Αργύρης Εμμανουήλ (1911-2001) γεννήθηκε στην Πάτρα, γιος του Χαράλαμπου Εμμανουήλ και της Κατίνας Μενούνου. Ολοκλήρωσε τη μέση εκπαίδευση σε εμπορική τεχνική σχολή και συνέχισε τις σπουδές του στη Νομική Σχολή Αθηνών, μεταξύ 1932-1934. Στη συνέχεια εργάστηκε σε εμπορικές επιχειρήσεις στην Αθήνα μέχρι το 1937, οπότε, κάτω από τη δικτατορία του Μεταξά, κατέφυγε στο Βελγικό Κογκό. Το 1942 κατατάχτηκε ως εθελοντής στο ελληνικό εκστρατευτικό σώμα της Μέσης Ανατολής, λαμβάνοντας μέρος στην αντιμοναρχική στάση του 1944. Μετά την καταστολή της εξέγερσης και την αμνήστευση των συλληφθέντων, επιστρέφει στο Κογκό, το 1945, όπου παραμένει πολιτικά ενεργός, συνδεόμενος με το απελευθερωτικό κίνημα του Λουμούμπα στα μέσα της δεκαετίας του '50. Το 1957 αναγκάζεται να καταφύγει στη Γαλλία, όπου στην αρχή επηρεάζεται από ρεύματα της τέχνης και της γαλλικής αριστεράς (Frantz Fanon). Στη συνέχεια, όμως, εγγράφεται στην Ecole Pratique des Hautes Etudes, με καθηγητή τον Σαρλ Μπετελέμ, στο θεωρητικό και ερευνητικό πλαίσιο της οποίας ολοκληρώνει και δημοσιεύει τη θεωρία του για την "άνιση ανταλλαγή", για πρώτη φορά μεταξύ 1961-62, σχετικά με την εκμεταλλευτική φύση των διεθνών οικονομικών σχέσεων για τις χώρες του Τρίτου Κόσμου ("Echange inegal", 1962· Maspero, 1969· "Unequal Exchange", Monthly Review Press, 1972). Η θεωρία του, η οποία διαλέγεται κριτικά με τις απόψεις οικονομολόγων όπως οι Raul Prebisch, Hans Singer και Arthur Lewis, αποτέλεσε αντικείμενο ευρύτατης συζήτησης στις δεκαετίες του '60 και του '70 και επηρέασε τις θεωρίες της διεθνούς οικονομικής ανάπτυξης και της "άνισης" ανάπτυξης, τόσο μαρξιστών (Samir Amin, Andre Gunder Frank, Ernest Mandel, κ.ά.) όσο και μη μαρξιστών οικονομολόγων (Paul Samuelson, David Evans, κ.ά.).
