Για την πληρότητα της ιστορικής αυτής μονογραφίας, την καλύτερη, την πιο αξιόπιστη, αντικειμενική, σφαιρική ενημέρωση και πληροφόρηση, για μια πλήρη, σαφή και σε βάθος κατανόηση και προκειμένου ο αναγνώστης να αποκτήσει ολοκληρωμένη εικόνα του θέματος που πραγματεύομαι αναλυτικά και σε βάθος, θεώρησα επιβεβλημένο να προτάξω μεγάλα αποσπάσματα από μια σημαντική, άκρως ενδιαφέρουσα, ώριμη και αποκαλυπτική ιστορική μελέτη της Μαρίας Νυσταζοπούλου-Πελεκίδου, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της Ελληνικής Επιτροπής Σπουδών Ν. Α. Ευρώπης που έχει ως αντικείμενο ιστορικής αναλυτικής έρευνας και ανάπτυξης το "Μακεδονικό Ζήτημα", μέρος του οποίου είναι και το Σκοπιανό. Το αποκαλυπτικό αυτό ιστορικό κείμενο που καλύπτει το "Μακεδονικό Ζήτημα" από κάθε οπτική γωνία γιατί ασχολείται με όλες τις ιστορικές του διαστάσεις ενδιαφέρει άμεσα κάθε Έλληνα και Ελληνίδα και αξίζει την προσοχή τους.
Η ιστορικός-συγγραφέας της αξιομνημόνευτης και αξιοπρόσεκτης αυτής επιστημονικής-ιστορικής μελέτης, που πραγματεύεται το συγκεκριμένο θέμα με επιμέλεια και υπευθυνότητα, αντιμετωπίζει το "Μακεδονικό Ζήτημα" με επιστημονική και ιστορική τελειότητα, με οργανωμένη και λεπτομερή συγκέντρωση στοιχείων, με πλήρη, διεξοδική και απόλυτα πειστική τεκμηρίωση. Δεν την απασχολεί -και ορθώς- το Σκοπιανό πρόβλημα, γιατί είναι τελείως άσχετο με την Ελληνικότητα της Μακεδονίας μας. Είναι εσωτερικό πρόβλημα των Σκοπιανών, είναι ανύπαρκτο θέμα για την Ελλάδα και τον Ελληνισμό, θέμα που επινοήθηκε σε βάρος της χώρας μας από έναν τυφλό, που αντιβαίνει στην ιστορική αλήθεια Εθνικισμό - σωβινισμό των Σκοπιανών.
Ο εν λόγω τυφλός σωβινισμός, είναι η αιτία που παράγει, που γεννά, που προκαλεί την αδικαιολόγητη επιθετικότητα των Σκοπιανών, με επί πλέον τις παράλογες προεκτάσεις που συνίστανται σε επεκτατικές εδαφικές τάσεις, τον αθέμιτο και ανεπίτρεπτο σφετερισμό του ονόματος Μακεδονία, ενός ονόματος με ιστορία χιλιετιών και στην πολιτική και ιδεολογική τους κίνηση, με την οποία επιδιώκεται η απελευθέρωση δήθεν αλύτρωτων ομοεθνών τους.
Η κ. Νυσταζοπούλου - Πελεκίδου είναι άξια επαίνων, γιατί εκτός των προαναφερθέντων αντιμετώπισε το "Μακεδονικό Ζήτημα", με ιστορική και επιστημονική πληρότητα, θεώρηση και προσέγγιση από όλες τις πλευρές του.
(από το εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου)
Ο Πάνος Κρίκης γεννήθηκε στην Καστοριά το 1931. Ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και η μάνα του απόφοιτος του Σχολαρχείου. Είναι κάτοχος πτυχίου της Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Επιστημών (Παντείου) και πτυχίου Νομικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Τελείωσε το γυμνάσιο της Καστοριάς και έλαβε μέρος στην Εαμική Εθνική Αντίσταση από τις γραμμές της ΕΠΟΝ, παραφυλάγοντας τους μυστικούς χώρους των αγωνιστών, μεταφέροντας προκηρύξεις και τα δελτία του ΒΒC στα ηγετικά κλιμάκια/ χωρίς ποτέ να διεκδικήσει ηθικά και υλικά ανταλλάγματα για τον ίδιο και τα παιδιά του. Το 1964 έγινε μέλος του Δικηγορικού Συλλόγου Καστοριάς και άσκησε το δικηγορικό λειτούργημα μέχρι το 1994. Διετέλεσε δημοτικός σύμβουλος. Πρόεδρος σωματείων και Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Καστοριάς. Ασχολήθηκε με θέματα ιστορίας, τη σύνταξη άρθρων σε τοπικές εφημερίδες και θέματα· ιδιαιτέρου Εθνικού, πατριωτικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος. Σαν χαρακτήρας ατίθασος, ασυμβίβαστος και αγωνιστικός. Μπροστάρης σε Δημοκρατικούς, Πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, ήταν ο μόνος Καστοριανός (εκτός από τα στελέχη της ΕΔΑ και τους Καστοριανούς φοιτητές), που η Χούντα έλαβε σε βάρος του μέτρα που απέβλεπαν στην ηθική και φυσική εξόντωση του, όπως: Αποπέμφθηκε από Δημοτικός Σύμβουλος, απελύθη από την Αγροτική και Εμπορική Τράπεζα, από δύο ασφαλιστικές εταιρίες, από Νομικός Σύμβουλος του Εργατικού Κέντρου και της Γουνεργατικής Ένωσης Καστοριάς. Τέλος πέρασε από το συμβούλιο νομιμοφροσύνης (1971) της Εμπορικής Τράπεζας και χαρακτηρίστηκε μη νομιμόφρων, επικίνδυνος για την "Εθνική και Δημόσια Ασφάλεια". Αγωνίζεται με πάθος για τα συμφέροντα των μη προνομιούχων Καστοριανών, των απλών ανθρώπων του μόχθου, των ανθρώπων του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού περιθωρίου, των αδικημένων ανθρώπων όλων των τάξεων της Κοινωνίας. Η Ελληνική πολιτεία μετά τη Μεταπολίτευση, τίμησε τον Πάνο Κρίκη με δύο Μετάλλια για την Πατριωτική και Εθνική προσφορά καθώς και την επιβράβευση του αξιόλογου έργου του. Προσωπικότητες με διεθνές κύρος και εμβέλεια και δεκάδες επώνυμοι Καστοριανοί έχουν εκφραστεί λίαν εγκωμιαστικά και επαινετικά για την προσωπικότητα, το πατριωτικό, πνευματικό, πολιτικό και κοινωνικό έργο και την προσφορά του Πάνου Κρίκη, προς την Πατρίδα και την Καστοριά.
