Πέντε χρόνια μετά το Ρίο, είμαστε όλοι λίγο σοφότεροι. Είτε βλέπουμε την επιτευχθείσα πρόοδο ως μισοάδειο είτε ως μισογεμάτο ποτήρι, είμαστε αναγκασμένοι να παραδεχθούμε ότι η εποχή της αθωότητας και των απλοϊκών πεποιθήσεων του οικολογικού κινήματος έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Η προστασία του περιβάλλοντος έχει ήδη ενσωματωθεί στα προγράμματα των κομμάτων, των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανισμών. Η διαπλοκή οικονομίας και οικολογίας έχει γίνει πασιφανής. Η οικουμενικότητα των οικολογικών ζητημάτων έχει γίνει πασιφανής. Η οικουμενικότητα των οικολογικών ζητημάτων έχει τεκμηριωθεί. Και οι δυσχέρειες στην επίλυσή τους έχουν γίνει σαφέστερες, υπό το φως των διαρκώς οξυνόμενων κοινωνικών αντιθέσεων και ανισοτήτων σε παγκόσμιο επίπεδο. Παρά, όμως, τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προσδοκιών που γέννησε η υπογραφή δύο μειζόνων συμβάσεων προστασίας (για την κλιματική αλλαγή και την προστασία της βιοποικιλότητας), υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι ο τροχός αρχίζει να γυρίζει προς τη σωστή κατεύθυνση. Παρά δε τα ισχυρότατα συμφέροντα που αντιπαλεύουν τις πολιτικές προστασίας των φυσικών πόρων, δεν αποκλείεται στις αρχές του επόμενου αιώνα να δούμε διαφορετικές ενεργειακές πολιτικές, νέες προσεγγίσεις στη χρήση της βιοποικιλότητας, καθώς και νέες απόψεις για την προστασία των φυσικών θυλάκων να υλοποιούνται.
Μιχάλης Μοδινός
