Η λατρευτική εικόνα της Εκάτης στα Δωδεκάνησα δεν είναι εκείνη της σκοτεινής θεάς των τρίστρατων, των νυχτερινών περιπλανήσεων, των μαγικών τελετουργιών, αλλά μιας θεάς που συμμετέχει στη διακυβέρνηση του ουρανού, της θάλασσας και της γης, ήπιας και μειλίχιας, βοηθού και συμπαραστάτριας ταυτόχρονα των ανυπεράσπιστων θνητών στον καθημερινό τους αγώνα για επιβίωση. Σημαντικά μέσα στις δύο κατηγορίες τελετουργιών, επίσημων και ανεπίσημων, αποτελούσε ο μαύρος σκύλος μικρής ηλικίας και τα λεγάμενα δείπνα της Εκάτης, η προσφορά δηλαδή γλυκισμάτων που τοποθετούσαν στα τρίστρατα: Στην ανεπίσημη λατρεία της θεάς εντάσσονται οι μαγικές τελετές που αποσκοπούσαν στην τιμωρία κάποιου ή στην προσέλκυση του αγαπημένου προσώπου. Οι γυναίκες έπαιζαν σημαίνοντα ρόλο στις τελετές αυτές, στις οποίες χρησιμοποιούσαν ειδικά όργανα, όπως ίυγγες και ρόμβους, ενώ ταυτόχρονα έψαλαν ξόρκια. Εδώ περιλαμβάνονται έννοιες όπως μαγεία, ύμνοι δέσμιοι, δεισιδαιμονία, εντάφια φυλαχτά και κατάδεσμοι. Η σημασία της Εκάτης γίνεται ιδιαίτερα αισθητή στο περιβάλλον του οίκου. Είναι η θεά που επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη στάση των ανθρώπων απέναντι στο πεδίο της ηθικής, η θεά που πέρασε από τις ακτές της Μικράς Ασίας, ιδιαίτερα από την Καρία, διαμέσου των Δωδεκανήσων, στην ηπειρωτική Ελλάδα και ρίζωσε για να καθορίζει τις σχέσεις των ανθρώπων μεταξύ τους και με τους νεκρούς.
Πέτρος Θέμελης
Η Τσαμπίκα Χατζηνικόλα γεννήθηκε στη Ρόδο το 1975. Σπούδασε Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Συνέχισε τις σπουδές της στο King’s College London όπου ολοκλήρωσε το μεταπτυχιακό της. Είναι διδάκτωρ Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
