Μια ερωτική περιπέτεια, με πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία, που δίνει την ευκαιρία στον μεγάλο Γάλλο συγγραφέα να μιλήσει για τη λογοτεχνία και τους λογοτέχνες.
Έναν έρωτα σαν αυτόν των μυθιστορημάτων, κατά προτίμηση με λογοτέχνη, ονειρεύεται η Μοντέστ και αποφασίζει να γράψει σ’ έναν γνωστό ποιητή χρησιμοποιώντας ψευδώνυμο, για να μην την ανακαλύψουν όσοι έχουν αναλάβει την προστασία της μετά την οικονομική καταστροφή και τη φυγή του πατέρα της. Ούτε όμως η υπογραφή στην απαντητική επιστολή που λαμβάνει είναι αληθινή. Απασχολημένος με την καριέρα του ο ποιητής έχει αναθέσει στον γραμματέα του να ασχοληθεί με τη θαυμάστρια. Οι δύο νέοι ερωτεύονται. Τι θα γίνει όμως όταν πέσουν οι μάσκες και όταν ο ποιητής αποφασίσει να γνωρίσει κι αυτός την κοπέλα και στους θαυμαστές της Μοντέστ προστεθεί κι ένας δούκας;
Πηγή έμπνευσης για τη "Μοντέστ Μινιόν" η πολύχρονη ερωτική ιστορία του ίδιου του Μπαλζάκ με την κυρία Χάνσκα, τη μετέπειτα γυναίκα του, στην οποία την αφιερώνει. Ένα δικό της κείμενο, με πολλές αυτοβιογραφικές λεπτομέρειες, τον ώθησε να γράψει το συγκεκριμένο μυθιστόρημα από την "Ανθρώπινη Κωμωδία". Ερωτικές περιπέτειες άλλων διάσημων συναδέλφων, με πρώτο τον Γκαίτε, του πρόσφεραν πολλά στοιχεία για να σχολιάσει εμμέσως λογοτεχνικά είδη, συγγραφικές πρακτικές και αισθηματικές σχέσεις και να περιγράψει με απολαυστικό τρόπο "μια μάχη", όπως έλεγε ο ίδιος, "της πραγματικότητας με την ποίηση, του ιδανικού με το θετικό".
Τα όσα κρύβονται πίσω από τις περιπέτειες της Μοντέστ, της οικογένειας και των μνηστήρων της, τα περιγράφουν τα επίμετρα της έκδοσης: o Maurice Regard μιλά για τις συνθήκες συγγραφής του έργου και τις απόψεις του Μπαλζάκ, η Laelia Veron ρίχνει τις "μάσκες στον Μπαλζάκ", ο Pierre Chardon αναλύει την προσωπικότητα και το έργου του μεγάλου συγγραφέα. Την έκδοση εμπλουτίζει και κείμενο του ίδιου του Μπαλζάκ για τον Γκαίτε και τη σχέση με την Μπετίνα φον Άρνιμ.
Ένας από τους θεμελιωτές του ρεαλιστικού μυθιστορήματος, γεννήθηκε το 1799 στην πόλη Τουρ της Γαλλίας. Σπουδάζει νομικά, ύστερα από παρότρυνση της οικογένειάς του, και φιλοσοφία. Το 1819, αρνείται να ακολουθήσει το επάγγελμα του συμβολαιογράφου, για να αφιερωθεί στη συγγραφή φιλοσοφικών δοκιμίων, μυθιστορημάτων και τραγωδιών. Σε όλα του πληθωρικός, τον χαρακτήριζε η ακατάβλητη εργατικότητα, το ακατάβλητο σθένος, όλα καθ' υπερβολή: το ίδιο ισχύει για την ερωτική ζωή του, τις καταχρήσεις, τις σπατάλες και τη μεγαλομανία του. Ζει πνιγμένος στα χρέη και δουλεύει όλο και περισσότερο και καταπιάνεται με όλο και περισσότερα για ν' απαλλαγεί απ' αυτά. Το 1822 γίνεται εραστής της κατά 20 χρόνια μεγαλύτερής του κυρία Ντε Μπερνύ. Εκείνη πρωτοδιαβάζει και καθαρογράφει τα έργα του. Θα πληρώσει κάθε εμπορικό του ναυάγιο: τυπογραφείο, βιβλιοπωλείο, έκδοση εφημερίδας, φυτείες ανανά, μετοχές σε σιδηροδρόμους. Συνάπτει παράλληλες ερωτικές σχέσεις, και το 1832 λαμβάνει το πρώτο γράμμα της "ξένης", της Εβελίνα Χάνσκα, κι αρχίζει φλογερή αλληλογραφία. Θα παντρευτούν το 1850, λίγους μήνες πριν από το θάνατό του. Χρειάστηκαν αρκετά χρόνια προσπάθειας, γράφοντας μυθιστορήματα της σειράς, για τις δημοφιλείς τότε επιφυλλίδες, χωρίς να υπογράφει καν, ωσότου αγγίξει την επιτυχία. Το 1833 συλλαμβάνει την ιδέα για το γιγαντιαίο εγχείρημά του την "Ανθρώπινη κωμωδία", όπου, ο Μπαλζάκ μιλάει για την "τεράστια έκταση ενός σχεδίου που αγκαλιάζει ταυτόχρονα την ιστορία και την κριτική της κοινωνίας, την ανάλυση των δεινών της και τη διερεύνηση των αρχών της", και συμπεριλαμβάνει μεγάλο μέρος του έργου, μεταξύ άλλων: "Η εξαδέλφη Μπέτυ", "Μπαρμπα-Γκοριό", "Ευγενία Γκραντέ", "Ο συνταγματάρχης Σαμπέρ", "Ο εξάδελφος Πονς". Πεθαίνει το 1850 στο Παρίσι σε ηλικία μόλις 51 ετών.
