Στην περιοχή της Μόσχας, σε μια πλούσια κατοικία, στα όρια της πόλης, ζούσε μια κυρά, χήρα τσιφλικά, που την υπηρετούσαν πάμπολλοι δουλοπάροικοι, και προσκολλημένη στους παραδοσιακούς κανόνες κοινωνικής οργάνωσης και συμπεριφοράς, συμπεριφερόταν με χαρακτηριστική σκληρότητα προς τους "υπηκόους" της, τη μοίρα των οποίων όριζε. Μια ξεχωριστή φιγούρα σε αυτήν τη μικρή κοινωνία ήταν Γκερασίμ, ένας κωφάλαλος, πραγματικός γίγαντας σε ρώμη και σωματικές διαστάσεις, μια κλασική ρωσική φιγούρα, βυθισμένος μέσα στη φτώχεια και τη μοναξιά, μέχρι που η ξαφνική εισβολή στη ζωή του ενός μοναδικού και τρυφερού πλάσματος, της αξιολάτρευτης Μούμου, μιας μικρής σκυλίτσας, του δίνει την ευκαιρία να νιώσει για πρώτη φορά στη ζωή του, αγάπη, χαρά και αφοσίωση, και να συνειδητοποιήσει τη βάρβαρη και δολοφονική φύση του δουλοπαρικού καθεστώτος της τσαρικής Ρωσίας. Μία, χωρίς αμφιβολία, από τις ωραιότερες ιστορίες της ρωσικής λογοτεχνίας.
Ο Ιβάν Σεργκέγεβιτς Τουργκένιεφ (1818-1883) είναι ένας από τους σημαντικούς Ρώσους πεζογράφους και θεατρικούς συγγραφείς του 19ου αιώνα. Αρχικά ασχολήθηκε με την ποίηση, γρήγορα όμως στράφηκε στην πεζογραφία και τη δραματουργία. Αν και γεννήθηκε σε πλούσια αριστοκρατική οικογένεια, η οποία είχε πολλούς δουλοπάροικους στην ιδιοκτησίας της, αγωνίσθηκε σθεναρά για την κατάργηση της δουλοπαροικίας. Το 1833 άρχισε να σπουδάζει φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και από το 1838 συνέχισε τις σπουδές του στο Βερολίνο. Μετά την επιστροφή του στη Ρωσία το 1841, εργάστηκε στο υπουργείο Εσωτερικών αλλά, σύντομα, αφιερώθηκε ολοκληρωτικά στη συγγραφή. Η λογοκρισία δεν επέτρεψε να ανέβουν όλα τα θεατρικά του έργα επί σκηνής, μερικά από τα οποία σήμερα θεωρούνται ορόσημα στην ιστορία του ρωσικού θεάτρου. Η γνωριμία του με την τραγουδίστρια της όπερας Παυλίνα Βιαρντό, η οποία ήταν και ο μεγάλος αλλά ανεκπλήρωτος έρωτας της ζωής του, τον παρακίνησε να ταξιδεύει συχνά στην Ευρώπη προκειμένου να βρίσκεται κοντά της. Δεδομένης της αντίδρασης που συναντούσε από τη ρωσική κοινωνία η άποψη για τον εξευρωπαϊσμό της Ρωσίας -άποψη την οποία υποστήριζε σθεναρά ο Τουργκένιεφ-, η αρνητική κριτική στο μυθιστόρημα του "Πατέρες και παιδιά" (1863) στάθηκε η αφορμή για να εγκαταλείψει τη χώρα οριστικά· αρχικά, εγκαταστάθηκε στο Μπάντεν-Μπάντεν της Γερμανίας, ενώ σύντομα μετακόμισε στο Λονδίνο και, τελικά, το 1871 έγινε μόνιμος κάτοικος του Παρισιού. Εκεί γνώρισε επιτέλους την αναγνώριση, εξελέγη μάλιστα αντιπρόεδρος του Διεθνούς Λογοτεχνικού Συνεδρίου το 1878, ενώ το επόμενο έτος τού απονεμήθηκε τιμητικός τίτλος από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ακόμη και η Ρωσία του επεφύλασσε θερμότατη υποδοχή όποτε την επισκεπτόταν. Έργα του: "Ανοιξιάτικοι χείμαρροι", "Μουμού" (1854), "Άσία" (1858), "Η πρώτη αγάπη" (1860), "Ο βασιλιάς Ληρ στη στέπα" (1870) "Ρούντιν" (1856), "Η φωλιά των ευγενών" (1859), "Την παραμονή" (1860), "Πατέρες και παιδιά" (1862), "Ο καπνός" (1867), "Απάτητη γη" (1876).
Θεατρικά: "Ένας μήνας στην εξοχή" (1855).
