Στη νουβέλα του Η Παρθένα και ο Τσιγγάνος ο Λόρενς αφηγείται την ιστορία της συναισθηματικής αφύπνισης μιας νεαρής κοπέλας μπροστά στη καταιγιστική παρουσία ενός τσιγγάνου. Ο Λόρενς επιβεβαιώνει στο έργο αυτό τη δύναμη του ενστίκτου και της διαίσθησης στη πάλη τους ενάντια στους περιορισμούς του πολιτισμού, και αποτελεί πρόδρομο του μυθιστορήματος ο Εραστής της Λαίδης Τσάτερλι.
Η Παρθένα και ο τσιγγάνος διασκευάσθηκε για τον κινηματογράφο από τον A. Plater.
