Πανηγύρεις, λιτανείες, προσφορές καρπών και ζώων, πρακτικές μιας θρησκείας πιο κοντά στα ανθρώπινα μέτρα, αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία των λαών της Μεσογείου - μουσουλμανικών και χριστιανικών.
Το "κουρμπάνι", η γιορτή στον Μανταμάδο της Μυτιλήνης, είναι μια τελετή της οποίας η απαρχή χάνεται στα βάθη του χρόνου: ο ταύρος σφάζεται προς τιμήν του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, προσφέρεται σε τραπέζι που ακολουθεί για τους πιστούς και το αίμα του κρατιέται σαν φυλαχτό. Η επιβίωσή της μέχρι τις μέρες μας και η καθιέρωσή της ως μια πάνδημη λαϊκή τελετουργία αναδύεται κυρίως μέσα από τα πρόσωπα αυτών που συμμετέχουν.
Η ευαίσθητη και διεισδυτική καλλιτεχνική ματιά του Γιάννη Βουλγαράκη αποτυπώνει στις μαυρόασπρες φωτογραφίες του την καθοριστική ανθρώπινη συμμετοχή στην πανάρχαια αυτή παραδοσιακή διαδικασία, διατηρώντας την άφθαρτη από το πέρασμα του χρόνου.
Το παρόν λεύκωμα περιλαμβάνει το σύνολο των φωτογραφιών
της ατομικής έκθεσης του Γιάννη Βουλγαράκη, η οποία εντάχθηκε στο πλαίσιο του κύκλου ομιλιών του προγράμματος των μορφωτικών εκδηλώσεων του ΕΙΕ Επιστήμης Κοινωνία με θέμα "Αιγαίο: Οικονομία, εμπόριο, πειρατεία και επιδρομές ανά τους αιώνες" που διοργανώθηκε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ελληνικής & Ρωμαϊκής Αρχαιότητος (ΚΕΡΑ) του ΕΙΕ.
Την ανά χείρας έκδοση πλαισιώνουν κείμενα του ιστορικού Παναγιώτη Μιχαηλάρη, διευθυντή ερευνών στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών/ΕΙΕ και της εθνολόγου Εύης Ολυμπίτου, επίκουρης καθηγήτριας στο Τμήμα Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Προς όλους οφείλουμε να απευθύνουμε τις θερμές μας ευχαριστίες.
Ελένη Γραμματικοπούλου
Υπεύθυνη Προγράμματος Μορφωτικών Εκδηλώσεων ΕΙΕ
Επιστήμης Κοινωνία
Γεννήθηκε στο Μανταμάδο Μυτιλήνης το 1948. Το 1972 αποφοίτησε από το Ιστορικό και Αρχαιολογικό τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών όπου το 1994 υποστήριξε την διδακτορική διατριβή του με αντικείμενο το επιτίμιο του Αφορισμού και τη χρήση του κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Από το 1976-1978 διετέλεσε υπότροφος-ερευνητής στο Ελληνικό Ινστιτούτο Βενετίας, όπου ασχολήθηκε με το εμπορικό αρχείο της αθηναϊκής οικογένειας Περούλη. Από το 1979 εργάζεται στο Ινστιτούτο Νεοελληνικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών με την ιδιότητα του Δόκιμου Ερευνητή (1990), εντεταλμένου ερευνητή (1995), κύριου ερευνητή (1998) και διευθυντή ερευνών (2003).
Έχει εργαστεί στο ερευνητικό έργο που οδήγησε στην έκδοση του Αρχείου Αλή πασά της Γενναδείου Βιβλιοθήκης (υπεύθυνος Β. Παναγιωτόπουλος), στην επεξεργασία καταλόγου συνδρομητών βιβλίων της περιόδου του Νεοελληνικού Διαφωτισμού (1749-1821, υπεύθυνος Φ. Ηλιού), ενώ από το 1983 αποτελεί μέλος του Προγράμματος "Θεσμοί και ιδεολογία στη νεοελληνική κοινωνία, 15ος-19ος αιώνας" (υπεύθυνος Δ.Γ. Αποστολόπουλος). Έχει λάβει μέρος σε πολλά επιστημονικά συνέδρια και ερευνητικές αποστολές και έχει δημοσιεύσει βιβλία και μελέτες σχετικά με τα παραπάνω θέματα καθώς και με θέματα σχετικά με την ιστορία της Βενετοκρατίας και την ιστορία της Λέσβου. Είναι μέλος επιστημονικών εταιριών και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού "Ο Ερανιστής" του Ομίλου Μελέτης του Νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από το 2003-2009 διδάσκει στο Ελληνικό Ανοικτό Παν/μιο.
