Στο πρώτο μέρος (θεωρία) του βιβλίου ο συγγραφέας προσπαθεί να απαντήσει στο ερώτημα "Τι είναι Ιστορία;". Τα άλλα θέματα του ίδιου μέρους περιλαμβάνουν το αντικείμενο της ιστορικής έρευνας, αντιλήψεις και χρησιμότητα της Ιστορίας· περιέχονται επίσης όροι, θέσεις, ρήσεις για επεξεργασία. Στο δεύτερο μέρος (Μεθοδολογία) τα θέματα είναι: Προβλήματα της ιστορικής έρευνας και φάσεις της εργασίας του ιστορικού· στοιχειώδη βοηθήματα -"εργαλεία" του ιστοριοδίφη· βιβλία "πρώτης ανάγκης" (reference books)· γενικές βιβλιογραφίες· συλλογές πηγών· ειδικές βιβλιογραφικές μελέτες· ανέκδοτα έγγραφα· αρχεία και αρχειονομία· ελληνικά, ευρωπαϊκά και άλλα αρχεία· βοηθητικές της ιστορίας επιστήμες.[...]
Ο Ι. Δ. Ψαράς είναι αναπληρωτής καθηγητής της Ιστορίας των Νεότερων Χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
