Οι "Ιεροί λόγοι" του ρήτορα Αίλιου Αριστείδη (117-180/181 μ.Χ.) αποτελούν, ίσως, το πιο παράδοξο και το πιο προκλητικό κείμενο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Συνίστανται από 130 ενύπνια και οράματα που αποστέλλονται από την προστάτη και θεραπευτή θεό Ασκληπιό στον φιλάσθενο, πλην φιλόδοξο και φανατικό για την τέχνη της ρητορικής, Αριστείδη. Ο ίδιος ο Ασκληπιός είναι που προτρέπει τον ρήτορα, ως άλλος θεϊκός εκδότης, να δημοσιεύσει τα όνειρα αυτά, μαρτυρία και δοξολογία των ποικίλων ευεργεσιών του.
Συντεταγμένοι οι "Ιεροί Λόγοι" ολωσδιόλου διαφορετικά από τους πολλούς ρητορικούς, πανηγυρικούς, εγκωμιαστικούς και επιδεικτικούς λόγους του Αριστείδη, συνιστούν εντέλει ένα άκρως προσωπικό και εγωκεντρικό κείμενο, γραμμένο από έναν ιδεοληπτικό χαρακτήρα και θεόληπτο άνθρωπο, ο οποίος, τηρουμένων των αναλογιών, θυμίζει τον Στρατηγό Μακρυγιάννη στα "Οράματα και Θάματα". Επιπλέον το ονειρικό υλικό των "Ιερών Λόγων" και ο συχνά παρατηρούμενος ελεύθερος συνειρμός στην εκφορά τους, παραπέμπουν σε μιαν οιονεί υπερρεαλιστικής τάξεως ποιητική, Κατά την άποψή μας οι Ιεροί Λόγοι μπορούν, επίσης, να αναγνωσθούν και ως ένα "ατελές" ρομάντζο, αυτοβιογραφικής φύσεως, μέσα στο οποίο συμβαίνει η τελική «ένωση» του Αριστείδη με την αγαπημένη του ρητορική. Οι καθ’ύπνους εκφερόμενες εντολές και οδηγίες του προστάτη Ασκληπιού και το σώμα του ρήτορα εθεράπευσαν και την τέχνη του ελάμπρυναν.
Μαζί με τους "Ιερούς Λόγους" μεταφράζεται το χαριτωμένο εγκώμιο του Αριστείδη "Εις Αιγαίον Πέλαγος", που προσφέρεται σε ξεχωριστή έκδοση μαζί με το βιβλίο.
Ο Αίλιος Αριστείδης υπήρξε Έλληνας φιλόσοφος. Γεννήθηκε το 129 και πέθανε το 189 ή 199 μ.Χ.. Γεννήθηκε στην Αδριανούπολη της Μυσίας, αργότερα Βιθυνίας. Διδάχτηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό, Αριστοκλή τον Περγαμηνό και τον κοινό διδάσκαλο της Ελλάδος Αλέξανδρο Κοτυαίο. Διδάχτηκε επίσης από τον Πολέμονα, και φημίζονταν ότι ήταν ο καλύτερος μαθητής του. Πήγε στην Σμύρνη και εκεί διέτριψε με μεγάλη επιτυχία. Θεωρείτο ο καλύτερος των Σοφιστών για την πολυμάθεια και την ευφράδειά του. Γνωρίστηκε με τον Καίσαρα Αυρήλιο Αντωνίνο περί το 176, τον οποίο μετά από δυο χρόνια τον παρακίνησε να ξανακτίσει την Σμύρνη που είχε καταστραφεί από μεγάλο σεισμό. Οι Σμύρνιοι του έκτισαν χάλκινο ανδριάντα στον ναό του Ασκληπιού. Ο Αντωνίνος και ο Κόμμοδος τον απήλλαξαν από τις δημόσιες εκδουλεύσεις του λόγω της ρητορείας του. Περιόδευσε τέσσερις φορές από την Αίγυπτο ως την Αιθιοπία. Απεβίωσε σε ηλικία εξήντα ή εβδομήντα χρονών στην Σμύρνη επί αυτοκράτορα Κόμμοδου.
