Η έλλειψη μιας εκτενέστερης -ή έστω σύντομης- ιστορίας της κυπριακής διαλέκτου ήταν από καιρό αισθητή στους επιστημονικούς κύκλους της Ελλάδας και της Κύπρου και ασφαλώς και στον συγγραφέα του παρόντος πονήματος, που δίδαξε, κοντά στα άλλα αντικείμενα, αρχαία και νεώτερη διαλεκτολογία για πολλά χρόνια στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Την έλλειψη αυτή την αισθανθήκαμε εντονότερα, όταν μας δόθηκε η ευκαιρία να διδάξουμε μαθήματα της ειδικότητάς μας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου κατά το χειμερινό εξάμηνο 2000-2001 και εξής, καθώς η άμεση επαφή με τη σημερινή κυπριακή γλώσσα έθετε μπροστά στα μάτια μας το ζήτημα τι βαθμό εξάρτησης έχει η σημερινή Κυπριακή από την αρχαία της μορφή και ποια είναι τα μεσαιωνικά της γνωρίσματα που διασώθηκαν και διαμόρφωσαν τη σύγχρονη κυπριακή διάλεκτο.
Για τη μελέτη της ενιαίας ιστορίας μιας διαλέκτου προσφέρεται ιδιαίτερα η κυπριακή διάλεκτος, καθώς η αρχαία της μορφή παραδίδεται με αρκετές έστω και σύντομες επιγραφές, ενώ για τη μεσαιωνική της περίοδο έχουμε στη διάθεση μας περισσότερα του ενός κείμενα. Ακόμη η Κυπριακή διατήρησε τον δικό της προσωπικό χαρακτήρα, καθώς δεν αναμίχθηκε με άλλες νεοελληνικές διαλέκτους σε νεώτερη περίοδο, εφόσον τα κοινά της γνωρίσματα με τα δωδεκανησιακά ιδιώματα φαίνεται να είναι πολύ πιο παλιά από τους μεσαιωνικούς χρόνους, ενώ η λεξιλογική ιδίως σύγκλιση και άλλα χαρακτηριστικά της κοινά με τις νεοελληνικές διαλέκτους της Μ. Ασίας πρέπει να είναι ακόμη πιο παλιά.
Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει δύο κύρια μέρη. Στο πρώτο περιγράφεται η αρχαία κυπριακή διάλεκτος, όπως εμφανίζεται μέσα από σύντομες επιτύμβιες κυρίως επιγραφές και από την εκτενέστερη χάλκινη επιγραφή του Ιδαλίου, που μας έχουν παραδοθεί σε συλλαβογραφική γραφή. Η περίοδος της ελληνιστικής κοινής, που εμφανίζεται στο νησί από τα μέσα περίπου του 4ου αιώνα π.Χ., παρακολουθείται μέσα από τις ελληνικές αλφαβητικές επιγραφές. Το δεύτερο κύριο τμήμα της εργασίας επικεντρώνεται στη μεσαιωνική και νεώτερη μορφή της διαλέκτου και μέσα από μια σύντομη παρουσίαση και αξιολόγηση των μεσαιωνικών κειμένων της διαλέκτου κωδικοποιεί τα σημαντικότερα μεσαιωνικά και σύγχρονα γνωρίσματά της. [...]
(από τον πρόλογο του βιβλίου)
Ο καθηγητής Χαράλαμπος Π. Συμεωνίδης σπούδασε κλασική φιλολογία και γλωσσολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (1952-1956). Έκανε μεταπτυχιακές σπουδές ως υπότροφος της Alexander von Humboldt-Stiftung και της Deutsche Forschungsgemeinschaft στα Πανεπιστήμια Βόννης, Κολωνίας και Μονάχου (1965-1970) στις ειδικεύσεις γενική γλωσσολογία, ιστορικοσυγκριτική γλωσσολογία και βαλκανική γλωσσολογία. Υπηρέτησε στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης από το 1960 και εξής πάνω από 40 χρόνια. Από το 2001 δίδαξε ως επισκέπτης καθηγητής εναλλάξ στο Τμήμα Τουρκικών Σπουδών και το Τμήμα Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου, όπου διδάσκει και σήμερα κυρίως σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Είναι ο εισηγητής της βαλκανικής γλωσσολογίας στην Ελλάδα από τις αρχές της δεκαετίας 1970 με πολλά βαλκανικού ενδιαφέροντος άρθρα και ιδίως με τα βιβλία "Lautlehre der turkischen Lehnworter im neugriechischen Dialekt des Pontos (1968-1972)" και "Der Vokalismus der griechischen Lehworter im Turkischen (1970-1974)". Μέλος (πολλές φορές ιδρυτικό) ελληνικών και ευρωπαϊκών γλωσσικών εταιρειών.
Τιμητικές διακρίσεις:
1966-1968, υπότροφος έρευνας της Alexander von Humboldt-Stiftung, Παν/ια Κολωνίας και Βόννης
1969-1970, υπότροφος υφηγεσίας της Deutsche Forschungs-gemeinschaft, Πανεπιστήμιο Μονάχου
1970, πρώτο βραβείο (με χρηματικό έπαθλο) της Gesellschaft fur Sudosteuropa-Forschung για την καλύτερη εργασία στην περιοχή της βαλκανολογίας "Der Vokalismus der griechischen Lehworter im Turkischen" (= Ο φωνηεντισμός των ελληνικών δάνειων λέξεων της Τουρκικής, διατριβή επί υφηγεσία)
1988, απονομή τιμητικής διάκρισης (του μεταλλίου "1300 χρόνια από την ίδρυση του βουλγαρικού κράτους") για την προσφορά του στην περιοχή των αμοιβαίων ελληνοσλαβικών γλωσσικών επαφών.
Δημοσίευσε 18 βιβλία και πάνω από 100 άρθρα σε ελληνικά και ξένα περιοδικά. Το έργο του αναφέρεται στην ιστορία της Ελληνικής και των διαλέκτων της από τους αρχαιότατους χρόνους έως σήμερα. Ένα μεγάλο μέρος του έργου του εξετάζει τις αμοιβαίες επαφές της Ελληνικής με τις βαλκανικές γλώσσες και ιδιαίτερα την Τουρκική, τη Βουλγαρική και την Αλβανική. Επιστημονικό του χόμπι αποτελεί η έρευνα των ανθρωπωνυμίων και τοπωνυμίων. Το δίτομο "Ετυμολογικό λεξικό των νεοελληνικών οικωνυμίων", του οποίου ο θεμέλιος λίθος (δηλ. τα πρώτα δελτία) τέθηκε το 1960, όταν ο συγγραφέας υπηρετούσε ως επιστημονικός συνεργάτης στο Ίδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη του Α.Π.Θ., είναι το αποτέλεσμα μιας εντατικής και απόλυτα προσωπικής δουλειάς και αποτελεί το δια βίου έργο ενός παθιασμένου ονοματολόγου. Η διδασκαλία του Χ. Συμεωνίδη ως επισκέπτη καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Κύπρου έστρεψε το ερευνητικό του ενδιαφέρον και στην κυπριακή διάλεκτο. Έτσι το 2001 κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Η ελληνική γλωσσική επίδραση στο σύστημα κύριων ονομάτων της Παλαιοσλαβικής και ιδιαίτερα της Βουλγαρικής", Λευκωσία 2001 (Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών, αρ. ΧΧΧΙΙ), (183 σελ.). Το βιβλίο αυτό μεταφράστηκε το 2006 στα βουλγαρικά από το Τμήμα Σλαβικών Γλωσσών και Φιλολογιών του Πανεπιστημίου Σόφιας. Το 2006 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις του Κέντρου Μελετών της Ιεράς Μονής Κύκκου η "Ιστορία της κυπριακής διαλέκτου από τον 7ο αιώνα π.Χ. έως σήμερα". Στο κυπριακού ενδιαφέροντος ερευνητικό πρόγραμμα του Χ. Συμεωνίδη περιλαμβάνεται μια σειρά βασικών έργων υποδομής, που αποσκοπούν στο να διευκολύνουν τη μελέτη της διαλέκτου σήμερα που η Κύπρος με την πρόσφατη ίδρυση του Πανεπιστημίου της δεν είναι πια ετερόφωτη αλλά στοχεύει να αποκτήσει ερευνητική αυτοτέλεια.
Μη Διαθέσιμο
