Οι δυσκολίες συγγραφής ενός μονότομου και συνοπτικού εγχειριδίου για την Ιστορία της Νεότερης Ευρώπης (από τα τέλη του 15ου αι. ως τις αρχές του 19ου) εντοπίζονται όχι μόνο στη μεγάλη χρονική διάρκεια, αλλά και στην κάλυψη ενός τεράστιου γεωγραφικού χώρου. Η κεντρική θάλασσα δεν είναι πια, όπως στην αρχαιότητα και το μεσαίωνα, η Μεσόγειος, αλλά ο Ατλαντικός Ωκεανός, που αποτέλεσε μιαν εσωτερική λίμνη της ευρωπαϊκής Ιστορίας, εφόσον από τον Κολόμβο και έπειτα, ως ίσως την εποχή του αγώνα για την αμερικανική ανεξαρτησία, η επέκταση των Ευρωπαίων διηύρυνε την ιστορική τους δράση, ωθώντας την εξέταση της νεότερης ευρωπαϊκής Ιστορίας μέσα σε πρίσμα παγκοσμιότητας. Η προσπέλαση, ωστόσο, η πρόσληψη και η - επωφελής για την αφαιρετική ιστορική σύνθεση - χρήση της βιβλιογραφίας αποτελούν την κυριότερη δυσκολία. Οι απαιτήσεις για να δαμαστεί το συνολικό υλικό, που καθημερινά αυξάνεται με την έκδοση και κυκλοφορία επιμέρους νέων τίτλων, ίσως να είναι υπερβολικές, αλλά το περιεχόμενο, η παρουσίαση της ύλης και ο προβληματισμός πάνω στο γνωστικό αντικείμενο υιοθετούν τη διέξοδο της υπομονής και επιμονής. Οι μεθοδολογικές εφαρμογές στις δυνατότητες γνώσης, ιδίως όμως της επακόλουθης ερμηνείας και κρίσης, γίνονται δυσχερέστερες στο βαθμό που μειώνεται η προοπτική του χρόνου. Εδώ, πάντως, φαίνεται ότι βρίσκεται και η ελκυστική γοητεία στη μελέτη του παρελθόντος της γηραιάς μας ηπείρου.
Ο Ι. Δ. Ψαράς είναι αναπληρωτής καθηγητής της Ιστορίας των Νεότερων Χρόνων στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
